Tình yêu với ẩm thực Huế

Ngoài đời, chị là nhân viên mẫn cán của ngành bưu điện, vừa áp lực với công việc, chỉ tiêu vừa phải chăm lo “tròn trịa” cho gia đình. Nhưng với những “thiên bẩm” đặc biệt trong việc nấu nướng, nhất là sáng tạo, tỉa vẽ khi bài trí món ăn cung đình, chị luôn được mẹ tin tưởng giao phó việc thực hiện những “tác phẩm nghệ thuật” ẩm thực để làm hài lòng những thực khách quan trọng.

Đam mê

“Khi còn là một cô bé, tôi đã được mẹ giáo dục, hướng dẫn việc “tề gia nội trợ”, tập tành bếp núc, lại được làm quen với những tinh hoa, tinh túy của ẩm thực cung đình Huế, trong một cái nôi nuôi dưỡng như vậy, tình yêu với ẩm thực đã đi sâu vào tiềm thức từ thuở thiếu thời” nghệ nhân Gia Hiền đã mở đầu câu chuyện về mình như vậy.

“Thời đó, cuộc sống còn nhiều khó khăn nhưng mẹ vẫn luôn dạy mấy chị em tôi, khi nấu bất kỳ món ăn nào dù là vật liệu đơn giản nhất như củ sắn, con cá, con tôm... mình cũng phải chăm chút, chế biến làm sao để vẫn là món đó, thức đó nhưng người thưởng thức vẫn cảm nhận được cái ngon, cái lạ, sự tinh tế của món ăn Huế”. Được “người thầy” nổi tiếng về nấu ăn nghiêm khắc hướng dẫn với mong muốn con cái phải vẹn toàn “công dung ngôn hạnh”, lại thấy mẹ dù vất vả nhưng vẫn luôn kiên trì tìm tòi, khôi phục và sáng tạo những món ăn cung đình nên từ những yêu thích nấu nướng đơn thuần, niềm đam mê đó dần ăn vào “máu” lúc nào không hay, chị kể.

Khi mẹ mở nhà hàng Tịnh Gia Viên, chị là người luôn “sát cánh” cùng mẹ trong tổ chức các tiệc lớn, nhỏ để đón tiếp những đoàn khách quan trọng. Cùng ăn, cùng sống với nhà hàng, ngoài chị, còn một người chị và một em gái ngày ngày giúp mẹ nấu cho cả trăm người ăn, sau giờ học lại giúp mẹ đi chợ, tiếp khách... Các đoàn ngoại giao của Pháp, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản... khi đến Huế đều có dịp thưởng thức những món ăn truyền thống và cung đình ngay tại nhà hàng của gia đình.

Sau này, các chị em gái đều thành danh trên con đường ẩm thực, lập nghiệp ở xa, bản thân lại rẽ ngang theo ngành bưu điện nhưng chị vẫn âm thầm hỗ trợ mẹ trong chế biến, thực hiện những món ăn cần sự công phu để dự thi hay trình diễn, phục vụ việc làm phim để quảng bá, lưu giữ những nét văn hóa truyền thống của ẩm thực cung đình, ẩm thực Huế.

Truyền bá món ăn Huế

Tự nhận mình là người “sáng tạo nghệ thuật từ các món ăn” nên dù thực hiện một món ăn đơn giản hay cầu kỳ, “tôi đều đặt cả khả năng và tâm hồn của mình vào đó”, chị Gia Hiền nói. Từng chế biến món ăn cho các chính khách, thế nhưng chị không bao giờ cho phép mình chủ quan. Trước khi thực hiện “tác phẩm” nào, chị đều lên ý tưởng rồi dành thời gian chuẩn bị kỹ, vì vậy, những món ăn mà chị trình bày luôn được đánh giá cao và làm hài lòng những thực khách khó tính nhất.

Sự phối hợp ăn ý với mẹ - nghệ nhân bàn tay vàng Tôn Nữ Thị Hà trong thực hiện món ăn

Ngoài tài năng trong việc thực hiện các món ăn cung đình, chị còn góp phần quảng bá món ăn Huế qua những buổi dạy nấu ăn cho người nước ngoài tại những buổi giao lưu văn hóa với các nước; dạy, hướng dẫn các thí sinh dự các cuộc thi về tinh hoa ẩm thực toàn quốc; tham gia các cuộc thi, hội chợ ẩm thực trong nước và quốc tế... Các tác phẩm ẩm thực được chị thực hiện để dự thi, trình diễn như  “Long chầu Ngự Bình”, mâm “yến tiệc 8 món cung đình”; mâm mứt hoa sen thực hiện cùng với mẹ để dâng tặng tại Phủ Chủ tịch; đặc biệt tác phẩm “sen hóa rồng” là sự kết hợp của món ăn dân dã xứ Huế vả trộn được trang trí đặc biệt cầu kỳ đã được công nhận là “Sản phẩm tinh hoa văn hóa nghệ thuật Ẩm thực làng nghề Việt Nam”... Với những cống hiến của mình, tháng 11/2014, chị được Hiệp hội làng nghề Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ nhân văn hóa nghệ thuật ẩm thực cùng với hai nghệ nhân khác trong gia đình là Phan Tôn Tịnh Hải và Phan Tôn Tịnh Minh.

Có nơi thực hành lý tưởng cho đam mê ẩm thực nhưng khi chia sẻ về dự định của mình, nghệ nhân Phan Tôn Gia Hiền vẫn mong ước sẽ mở riêng một cơ sở đào tạo, hướng dẫn nấu món ăn cung đình tại Huế, trong đó có nhà hàng phục vụ món ăn dành cho “vua chúa” xưa và có khu tham quan ẩm thực riêng.

Bài, ảnh: LIÊN MINH