Học tiếng Anh với người bản xứ
Đưa đề án ngoại ngữ vào trường học
Trường tiểu học Trần Quốc Toản (TP.Huế) là 1/3 trường trong toàn tỉnh được chọn để xây dựng đề án Ngoại ngữ Quốc gia 2020. Thế mạnh của trường khi bắt tay vào dự án là có đội ngũ giáo viên mạnh, vững tay nghề. Học sinh lớp 1, 2 được trường tổ chức 2 tiết/tuần môn tiếng Anh tự chọn theo giáo trình Family and friends và tiếng Anh tăng cường do người nước ngoài dạy. Lớp 3, 4, 5 học theo chương trình 5 tiết/tuần của bộ và chương trình tiếng Anh tăng cường do người nước ngoài dạy 2 tiết/tuần. Chương trình tiếng Anh tích hợp của môn toán và tự nhiên thời lượng 2 tiết/tuần.
Sau dự án, Trường tiểu học Trần Quốc Toản nổi lên như một nhân tố điển hình về chất lượng giáo dục tiếng Anh của ngành GD&ĐT TP. Huế. Trường có nhiều học sinh đạt giải cao ở các kỳ thi Olympic tiếng Anh qua mạng internet. Có học sinh tham gia giao lưu học sinh nói giỏi tiếng Anh và hội thi Tài năng tiếng Anh do Bộ GD&ĐT tổ chức, có nhiều học sinh tham gia thi lấy chứng chỉ tiếng Anh Quốc tế Cambridge đạt trình độ KET, Flyers, Movers.
Bắt đầu từ tháng 11/2018, đề án “Tăng cường tiếng Anh giao tiếp cơ bản cho học sinh THCS, giai đoạn 2018 - 2022” do Trung tâm Anh ngữ quốc tế EUC phối hợp chính thức khởi động triển khai tại Huế. Nhiều trường đã thành lập những câu lạc bộ tiếng Anh, Pháp... để các em có môi trường rèn luyện. Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn cao theo bậc học tăng mạnh. Nếu như năm 2012 có 15,4% đạt chuẩn cấp học thì đến nay đã có 90% giáo viên đạt chuẩn năng lực ngôn ngữ theo cấp bậc học.
Theo cô giáo Mai Thị Thúy, Trường THCS Hùng Vương (TP. Huế), Câu lạc bộ tiếng Anh trong trường được tổ chức khá hiệu quả. Các em biết tận dụng lợi thế công nghệ khi kết nối với bạn bè ở các nước qua skype để trò chuyện. Nhiều em tìm những bài báo bằng tiếng nước ngoài trên mạng internet để chia sẻ thông tin cho các bạn. Thậm chí, điện thoại thông minh được tận dụng hiệu quả khi các em sử dụng vào việc nghe nhạc, nghe đài bằng ngoại ngữ...
Ông Đặng Phước Mỹ, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết, đến nay, có 100% trường tiểu học dạy học tiếng Anh và tiếp tục triển khai chương trình tiếng Anh 10 năm ở cả 3 cấp học. Nhiều học sinh đạt được chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như iELTS, ToEFT đủ điều kiện ngoại ngữ để miễn thi tốt nghiệp theo quy định và nộp đơn xin du học nước ngoài. Đa số học sinh các cấp bậc học nâng cao khả năng nghe nói, giao tiếp tự nhiên, tự tin với người nước ngoài. Từ khi triển khai đề án, sở đã có ba giải Nhất môn tiếng Anh cấp quốc gia.
Vênh giữa học và thi
Năm 2020, điểm thi tốt nghiệp THPT môn tiếng Anh tiếp tục đứng vị trí thấp nhất về kết quả so với các môn khác, với điểm trung bình là 4,42, trong khi điểm trung bình quốc gia là 4,57%. Sự khác biệt lớn nhất là thi cử mới giới hạn ở mức kiểm tra từ vựng, ngữ pháp và đọc hiểu nên chưa hấp dẫn người học.
Mới đây, một hội nghị bàn giải pháp để cải thiện điểm số môn tiếng Anh được Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Nguyên nhân khiến điểm thi năm nay vẫn thấp do đề thi có những câu hỏi khó nhằm mục tiêu phân loại thí sinh. So với học sinh ở nông thôn và hai huyện A Lưới, Nam Đông yêu cầu của các câu hỏi này là hơi cao.
Nhiều học sinh cho rằng, tiếng Anh là môn học khó, môn học cần có năng khiếu nên nhiều học sinh có tâm lý e ngại và chán nản ngay từ đầu. Một số lượng lớn thí sinh làm bài tiếng Anh chỉ để tránh điểm liệt, không đăng ký thi vào khối D nên các em không cố gắng. Cách dạy và học của học sinh và giáo viên chủ yếu học theo hướng thi trắc nghiệm nên làm cho kỹ năng giao tiếp nghe, nói, phản xạ ngôn ngữ dần mai một. Việc dạy học bộ môn tiếng Anh ở các trường chưa bám chuẩn đầu ra và đang dạy theo sách giáo khoa. Thế nên, động lực đổi mới phương pháp dạy học không cao do sự chưa tương thích giữa việc học và thi.
Cơ sở vật chất phục vụ công tác dạy học ở một vài đơn vị chưa đảm bảo về số lượng và chất lượng. Một số thiết bị chưa khai thác hết công suất... Năng lực thực tế của một bộ phận không nhỏ giáo viên còn vênh nhiều so với năng lực bằng cấp. Trong đó, có giáo viên chuyển ngạch từ các công việc khác chưa tiếp cận được yêu cầu hiện tại giảng dạy ở trường.
Tại hội nghị bàn giải pháp về cải thiện môn tiếng Anh trong trường học, nhiều giáo viên dạy bộ môn này cho rằng, cho phép giáo viên được bồi dưỡng bằng kinh phí ngân sách và tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học để tạo hứng thú cho học sinh. Đổi mới kiểm tra đánh giá, tuyển sinh phải phù hợp với cách dạy, cách học, sử dụng ma trận chung và định dạng các bài kiểm tra đánh giá. Kết hợp hài hòa giữa trắc nghiệm và tự luận. Dạy học hướng vào năng lực, kỹ năng hơn là kiến thức. Tổ chức tăng tiết đối với môn ngoại ngữ và tiếng Anh cũng như tăng cường công tác kiểm tra dự giờ để có định hướng phù hợp. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất phù hợp với đặc thù và cách học ngoại ngữ hiện tại, tập trung việc đầu tư cơ sở về một đầu mối để tránh chồng chéo.
Tất yếu của vấn đề dạy và học môn ngoại ngữ trong tình hình hiện nay là đừng để việc đầu tư tràn lan, đánh đồng sẽ dẫn đến việc dạy và học ngoại ngữ không được cải thiện. Tuy nhiên, không thể một sớm một chiều, bên cạnh năng lực người học và phương pháp học tập, phải xem học ngoại ngữ là công việc suốt đời, theo kiểu “mưa dầm, thấm lâu” mới có thể chinh phục được môn học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp hội nhập và phát triển của đất nước hiện nay.
Bài, ảnh: HUẾ THU