Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương (bên phải) kiểm tra thực tế bồi lấp ở cửa biển Tư Hiền và trao đổi với đơn vị thiết kế để có phương án chống bồi lấp lâu dài
“Điệp khúc” bồi lấp
Theo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Lộc, khu vực cửa Tư Hiền có đặc điểm địa hình như một vòng cung. Qua nghiên cứu về dòng hải lưu và các yếu tố ảnh hưởng, dù vào mùa hè có hướng gió Đông Bắc, hay vào mùa đông có hướng gió Tây Nam đều đưa cát về bồi lấp cửa biển Tư Hiền. Vì vậy, việc bồi lấp cửa biển sẽ còn tiếp diễn ra, nếu không có giải pháp chỉnh lý và không có hệ thống kè chống cát, chống sóng.
Theo ngư dân Phan Bất (thôn Hiền An I, xã Vinh Hiền), cửa biển Tư Hiền bị bồi lấp đã hơn 10 năm qua, mỗi năm càng nghiêm trọng hơn. Cửa bị bồi lấp, không còn luồng lạch để tàu thuyền ra vào cửa, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động đánh bắt của người dân. Người dân phải canh nước lớn, nước ròng để ra vào cửa. Nhiều đêm, không phải thời điểm để ra khơi, đi đánh bắt nhưng ngư dân phải thức dậy, chạy thuyền ra ngoài biển rồi vào ngủ tiếp, nếu không sáng mai thủy triều rút sẽ không đi đánh bắt được.
Ông Nguyễn Văn Lợi, Chủ tịch UBND xã Vinh Hiền cho biết, việc khơi thông luồng lạch ở Tư Hiền trở nên quá bức thiết, bởi đang khiến hàng trăm tàu thuyền đánh bắt thủy hải sản ở Vinh hiền và các xã lân cận bị ảnh hưởng. Những năm qua, dù đã có nhiều dự án về nạo vét, khơi thông luồng lạch, nhưng sau mỗi lần khơi thông, ít lâu sau lại bị bồi lấp trở lại.
“Địa phương đã nhiều lần kiến nghị cần có giải pháp đồng bộ, ngoài nạo vét, khơi thông cần có xây dựng kè chắn cát mới chống được bồi lấp lâu dài. Khi cửa biển được khơi thông, nghề đánh bắt thủy hải sản trong xã mới có cơ hội phát triển hơn. Tàu thuyền trong khu vực sẽ ra vào cửa thuận lợi, thay vì phải vào ở cửa Thuận An hoặc ở Đà Nẵng”, ông Lợi mong muốn.
Trong buổi tiếp dân ở xã Vinh Hiền mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương chia sẻ với người dân rằng, do luồng lạch cạn, di chuyển khó khăn đã gây ra nhiều thiệt thòi cho người dân, nhất là ảnh hưởng quá lớn đến tập quán, năng lực đánh bắt. Luồng lạch cạn cũng khiến người dân không dám đầu tư để đóng tàu thuyền lớn. Chỉ khi luồng lạch được khơi thông tốt, đảm bảo lâu dài, mới nâng cao hiệu quả trong đánh bắt thủy hải sản của người dân, không chỉ ở Vinh Hiền mà trong cả tỉnh.
Những năm qua, việc bồi lấp luồng lạch ở cửa Tư Hiền gây ra nhiều khó khăn đối với ngư dân Phú Lộc
Sẽ thi công kè ngay trong quý I, năm 2020
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương khẳng định, với cửa biển Tư Hiền, lãnh đạo UBND tỉnh đã xác định phải có giải pháp đồng bộ, nếu không, việc khơi thông cũng sẽ bị bồi ngay lập tức. Từ nguồn kinh phí bồi thường của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh đối với các tỉnh Bắc miền Trung sau sự cố môi trường biển năm 2016, UBND tỉnh đã phân bổ để khơi thông luồng lạch ở cửa biển Tư Hiền. Đặc biệt, sẽ xây dựng 2 bờ kè chắn cát ở bên ngoài cửa và vuông góc với bờ biển để chống bồi lấp. Lãnh đạo tỉnh quyết tâm, ngay trong quý I, năm 2020 sẽ khởi công dự án.
Dự kiến, mỗi bên kè sẽ có độ dài khoảng 200 - 250m tính từ bờ biển trở ra. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương cho biết, do cửa biển Tư Hiền khá phức tạp về địa hình nên khi làm kè chắn cát xong, việc bồi lấp chưa chắc sẽ không xảy ra, nhưng có điều chắc chắn là sẽ dễ xử lý, khắc phục hơn khi bị bồi lấp so vói trước. Sau này, khi có kinh phí, tỉnh sẽ tiếp tục đầu tư để nối dài đê chắn cát, có thể dài 400 – 500m mới đạt hiệu quả lâu dài.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thông tin thêm, ban đầu phương án sử dụng để chống bồi lấp là làm mỏ hàn mềm, nhưng phương án đó sẽ không đạt hiệu quả lâu dài. Với đặc điểm vùng cửa biển Tư Hiền, phải đê chắn cát kiên cố mới đảm bảo chống bồi lấp.
Một vấn đề đặt ra khi khơi thông cửa biển là nguồn cát và bùn đất khi nạo vét cần được xử lý phù hợp. UBND tỉnh đã giao UBND huyện Phú Lộc lập phương án xử lý, hướng đến tận dụng nguồn cát này hiệu quả, tránh lãng phí.
Ông Nguyễn Văn Mạnh, Chủ tịch UBND huyện Phú Lộc kỳ vọng, sau khi kè chắn cát và luồng lạch cửa Tư Hiền được khơi thông, sẽ tạo điều kiện để ngành nghề đánh bắt thủy hải sản, một trong những lợi thế của Phú Lộc phát triển hơn. Cùng với Cảng cá Vinh Hiền được thi công nâng cấp, hứa hẹn giúp người dân Phú Lộc có thêm cơ sở để làm giàu từ biển, đặc biệt là mở ra cơ hội phát triển nghề đánh bắt xa bờ và hậu cần trên biển.
Bài, ảnh: Đức Quang