Mùa rong

Mình đã viết khá nhiều về sông quê từ những bến đò, những con thuyền đánh cá, những mùa nước lụt; từ con cá, con tôm, con hến… nhưng chừng như chưa nói hết về sông. Sông là người bạn lớn của người dân quê luôn tràn trề ngọt ngào con nước, chan chứa phù sa bồi bãi ruộng đồng… Khi những chùm hoa lộc vừng rụng tơi bời bên sông là đến mùa rong. Bây chừ thì chẳng còn mấy ai để ý đến mùa rong làm chi nữa; nhưng ngày trước cây rong nó quan trọng với nhà nông vô cùng.

Nông dân làng mình có hai nguồn thu nhập chính là làm ruộng và nuôi heo. Con heo cũng là đầu cơ nghiệp. Nuôi heo ngày trước không như bây chừ có sẵn thức ăn gia súc bán ở chợ mà phải tìm cái ăn cho con heo. Là cây chuối sau vườn, là mấy vồng rau khoai, là đi vớt bèo dưới ruộng… Nhưng chuối thì chỉ ít cây, khoai thì đến mùa không được cắt ngọn sợ không ra củ, bèo thì không thể vớt khi lúa đã làm đòng… May mà sông đã đến mùa rong trong niềm vui của người nông dân.

Lặn rong không phải là công việc dễ dàng. Phải là những người biết lặn giỏi, biết chỗ nông sâu của sông mới lặn được rong. Bởi có những khúc sông rong nhiều nhưng đáy sâu, nước chảy xiết cần phải biết tránh. Ở quê mình, những ngư dân xóm vạn chài cũng là những người chuyên nghề lặn rong. Mùa rong, từ sáng sớm, mấy nhà xóm vạn chài chèo đò đi lặn rong. Người lặn với con nước mấy tiếng đồng hồ mới được một đò rong mang về. Đến trưa, họ cập đò về bến, từ các xóm người dân trong làng nhanh chân đi mua rong. Thoáng chốc một đò rong đầy đã được bán hết. Giá rong cũng phải chăng, người bán rong chỉ lấy công làm lãi phụ thêm phần đi chợ cùng mớ tôm con cá hàng ngày. Mình nhớ có hai loại rong là rong chèo và rong đốt; rong chèo thì giá đắt hơn vì những chú ỉn thích ăn loại rong này… Rong không chỉ là thức ăn cho heo mà còn là loài thực vật dùng làm phân xanh ủ những gốc mướp đắng, bầu, bí…

Con sông quê không chỉ cho con tôm con cá mà còn nuôi rong rêu dưới đáy phù sa một thời là “cứu cánh” cho cuộc sống người dân quê nghèo khó. Mà cái thời nghèo khó đó, ăn miếng thịt heo thấy ngon lắm, phần vì thiếu chất nhưng cũng một phần là con heo không nuôi bằng thức ăn công nghiệp như bây chừ mà từ rau củ vườn nhà, từ rong của sông quê. Có ai còn nhớ những mùa rong đã xa…