Mở đường nối gần các thôn trong xã
Cùng với xã Phong Mỹ của huyện Phong Điền, Dương Hòa là một trong hai xã An toàn khu đầu tiên của Thừa Thiên Huế.
Là xã vùng xa của thị xã Hương Thủy, địa hình cách trở nên sau ngày thống nhất đất nước, nhiều năm liền đời sống vật chất và tinh thần của người dân Dương Hòa rất khó khăn. Tuy nhiên, nhờ được quan tâm bằng nhiều chính sách ưu tiên nên chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng được cải thiện. Năm 2015, Dương Hòa là một trong ba xã của Hương Thủy đạt chuẩn nông thôn mới. Tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 3,2%, thấp hơn mức chung của thị xã.
Nhờ phát triển rừng, chăn nuôi và làm kinh tế vườn, thu nhập bình quân đầu người của Dương Hòa hiện đạt 36-37 triệu đồng/năm. Đời sống của người dân ổn định và có ngày càng khá lên, ngoại trừ một số ít hộ nghèo do neo đơn, bệnh tật. Những năm gần đây, Dương Hòa mở rộng được 30 ha thanh trà theo mô hình cánh đồng mẫu lớn. Đây là cây đặc sản và cũng là cây chủ lực của vùng đất thượng nguồn sông Hương này. “Bình quân mỗi năm, các hộ dân trồng thanh trà có thể thu khoảng 70 triệu đồng, hộ nhiều nhất có thể lên đến 180-200 triệu đồng/năm từ cây thanh trà. Người dân rất phấn khởi”, Chủ tịch UBND xã Nguyễn Văn Lộc lạc quan tính.
Nằm ở thượng nguồn sông Hương, địa hình Dương Hoà chủ yếu là đồi núi dốc, liên kết với nhau theo hình lưng ngựa. Vùng thấp hình thành thung lũng hoặc ngăn cách bởi sông, khe suối, tạo địa hình cheo leo chia cắt hiểm trở. “Mất đất chưa phải là mất nước, chúng ta phải tranh thủ từng người, từng thôn. Chúng ta không thể mất dân, chết cũng không rời cơ sở, chúng ta nhất định thắng” – Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Chí Thanh đã nói trong Hội nghị cán bộ phiên bất thường tại Nam Dương (Quảng Điền) ngày 25/3/1947. Sau cuộc họp này, một loạt các chiến khu, gồm: Hoà Mỹ (Phong Điền), Trò (Hương Trà), Khe Tre (Nam Đông), Dương Hoà (Hương Thủy) ra đời. Từ chiến khu Dương Hoà, quân ta có nhiều thuận lợi để triển khai hoạt động về các xã đồng bằng như Thuỷ Phương, Hương Hồ... Nơi đây được coi là có đủ các yếu tố thiên thời, địa lợi để xây dựng căn cứ địa vững chắc cho các cơ quan đầu não lãnh đạo kháng chiến chống Pháp, Mỹ của quân và dân Thừa Thiên Huế.
Những trang sử hào hùng về chiến khu Dương Hòa đã ghi dấu nhiều trận đánh ngoan cường của quân ta. Đáng kể là trận tấn công thăm dò của giặc lên chiến khu vào tháng 8/1949, ta đã tiêu diệt 350 tên; trận đẩy lùi 3 cánh quân của địch đánh vào chiến khu tháng 12/1949; tháng 5/1950, đánh bại trận càn của địch lên chiến khu; loại khỏi vòng chiến đấu gần 500 tên địch vào tháng 6/1952 khi chúng liều lĩnh huy động 3 tiểu đoàn ứng chiến mở cuộc càn lớn vào Dương Hoà, Đình Môn, Lương Miêu với âm mưu tiêu diệt cơ quan đầu não của ta… Chiến tranh kết thúc, lực lượng vũ trang và Nhân dân xã được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân; hai Huân chương Chiến công hạng Nhất và nhiều giấy khen, bằng khen các loại. Cán bộ và Nhân dân trong xã được tặng 205 huân, huy chương các loại, các hạng.
Thăm Dương Hòa vào những ngày nay, thấy niềm vui dâng trào rạo rực. Ông Mai Văn Tám, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã, xúc động: “Năm 2016, khi địa điểm chiến khu Dương Hòa được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh, đối với chúng tôi đã là niềm vui lớn. Nay Dương Hòa lại được Thủ tướng Chính công nhận là xã An toàn khu thì niềm vinh dự ấy không chỉ của riêng xã mà của cả Thừa Thiên Huế. Chúng tôi mong muốn Dương Hòa ngày càng phát triển và trở thành địa chỉ đỏ về truyền thống lịch sử, để ngày càng đón được nhiều tổ chức, cá nhân xa gần về thăm”.
Bài, ảnh: ĐỒNG VĂN