Các nền kinh tế sẽ phục hồi, nhưng không đồng đều. Ảnh minh họa: TASS/Vietnam+
Tuy nhiên, sự mở rộng và phục hồi trong thời gian tới sẽ phân bổ không đều. Cho dù là sự phục hồi chữ V, U hay W, thì khả năng phục hồi sẽ phụ thuộc vào những yếu tố khác nhau tại từng nền kinh tế và khu vực.
Với tình hình đại dịch vẫn còn hoành hành ở nhiều quốc gia, một câu hỏi quan trọng đặt ra là liệu sự xuất hiện của các biến thể virus có độc lực có tái đi tái lại hay không, như những gì chúng ta thấy ở một số nước mở cửa trở lại quá sớm?
Một tình huống đáng lo ngại là hiện đã và đang xuất hiện nhiều biến thể kháng vaccine hơn, làm tăng tính cấp bách phải thúc đẩy tiến trình tiêm chủng cho đến nay vẫn còn khá chậm ở nhiều khu vực.
Ngoài đại dịch, một số rủi ro về kinh tế cũng cần phải xem xét. Tiến trình phục hồi chậm, hoặc không đủ mạnh có thể gây nên “vết sẹo” vĩnh viễn nếu nhiều doanh nghiệp phá sản và thị trường lao động có dấu hiệu chậm lại (tình trạng thất nghiệp kéo dài khiến người lao động dễ lãng quên kỹ năng)….
Lưu ý đến tất cả những rủi ro không chắc chắn, kể cả về chính trị, xã hội, giới chuyên gia nhận định sự phục hồi có thể sẽ mạnh mẽ hơn ở Mỹ, Trung Quốc và các thị trường mới nổi của châu Á nằm trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Trung Quốc.
Điều này được lý giải rõ ràng rằng, tại Mỹ, với số ca nhiễm giảm, tỷ lệ tiêm chủng cao, niềm tin người tiêu dùng và doanh nghiệp tăng lên, cộng thêm tác động sâu rộng của việc mở rộng các chính sách tài chính và tiền tệ sẽ thúc đẩy sự phục hồi mạnh mẽ trong năm nay.
Ở Trung Quốc và các nền kinh tế có mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc, sự phục hồi có được phần lớn là nhờ vào sức mạnh từ sự thành công khi các nhà chức trách và chính phủ các nước làm tốt công tác ngăn chặn đại dịch lây lan và tác động từ kinh tế vĩ mô. Tất cả sẽ cho phép các nền kinh tế nhanh chóng mở cửa trở lại và khôi phục niềm tin kinh doanh.
Đối với châu Âu, sau khi trải qua suy thoái kép trong quý IV/2020 và quý I/2021 do đợt dịch mới bùng phát, kéo theo các hạn chế mới phải ban hành, các chuyên gia nhận định tiến trình phục hồi của khu vực châu Âu sẽ còn yếu trong quý II/2021, nhưng tốc độ tăng trưởng có thể sẽ nhanh hơn trong nửa cuối năm, nếu tỷ lệ tiêm chủng tăng và chính sách vĩ mô tiếp tục phát hủy khả năng.
Cuối cùng, đối với các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, triển vọng khá mong manh, nhất là khi đây là các nước có mật độ dân số cao, hệ thống chăm sóc sức khỏe còn yếu và tỷ lệ tiêm chủng thấp sẽ cho phép sự lây lan của virus ngày càng diễn biến phức tạp.
Ở nhiều nước trong số này, tâm lý kinh doanh và tiêu dùng bị suy giảm; thu nhập từ du lịch và kiều hối đã cạn kiệt; tỷ lệ nợ cao và có thể không bền vững; điều kiện tài chính eo hẹp... sẽ khiến các nền kinh tế gặp nhiều khó khăn.
Một số các nền kinh tế gặp khó khăn cần theo dõi là Ấn Độ, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil, Nam Phi, nhiều khu vực ở châu Phi cận Sahara và các nước nhập khẩu dầu mỏ yếu hơn ở Trung Đông.
Nhiều quốc gia thậm chí đang trải qua cuộc đại suy thoái, không đơn giản chỉ là suy thoái. Hơn 200 triệu người có nguy cơ tái nghèo cùng cực.
Nhìn chung, khủng hoảng gây nên bởi đại dịch COVID-19 có thể sẽ dẫn đến sự gia tăng bất bình đẳng trong và giữa các quốc gia. Càng có nhiều khu vực vẫn dễ bị tổn thương, nguy cơ bất ổn về chính trị, xã hội và địa chính trị trong tương lai càng lớn.
Đan Lê (Lược dịch từ CNA)