 |
| Hội nghị khí hậu COP29 vừa bế mạc sáng 24/11 tại thủ đô Baku, Azerbaijan. Ảnh: AP/LD |
Tài chính khí hậu vẫn là vấn đề nhiều tranh cãi
Chương trình nghị sự chính của hội nghị thượng đỉnh khí hậu năm nay - đặt mục tiêu hàng năm mới cho tài chính khí hậu toàn cầu - đã gây tranh cãi trong gần 2 tuần qua. Ngay cả sau khi đạt được thỏa thuận mới, trong đó các nước giàu cam kết cung cấp 300 tỷ USD/năm cho các nước nghèo hơn cho đến năm 2035 để giúp đối phó với những tác động ngày càng thảm khốc của cuộc khủng hoảng khí hậu, nhiều nước đang phát triển cho rằng số tiền này vẫn còn quá thấp.
Mặc dù khoản cam kết vừa đạt được đã tăng gấp 3 lần so với con số 100 tỉ USD mà các nước giàu - vốn chịu trách nhiệm chính cho biến đổi khí hậu, đã đồng ý tài trợ vào năm 2009, nhưng con số mới này vẫn còn kém xa so với mức 1.300 tỷ USD/năm mà các nhà kinh tế cho là cần thiết để giúp các nước đang phát triển đối phó với cuộc khủng hoảng khí hậu mà những nước này ít gây ra nhất nhưng lại đang phải hứng chịu những tác động nghiêm trọng nhất.
“Số tiền được đề xuất huy động là quá ít. Đó chỉ là một khoản tiền nhỏ nhoi...”, đại biểu Ấn Độ Leena Nandan chỉ trích và cho rằng thoả thuận này sẽ không thể “giải quyết được thách thức to lớn mà tất cả chúng ta đang phải đối mặt”.
Ngoài ra, tại COP29, các nước đang phát triển cũng cảnh báo rằng thời hạn trong một thập kỷ của khoản tài trợ mới (đến năm 2035) sẽ kìm hãm sự chuyển đổi sang năng lượng sạch của thế giới.
Lo ngại từ nhiệm kỳ mới của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump
Mặc dù vẫn chưa nhậm chức, nhưng chiến thắng của ông Donald Trump - người hoài nghi về biến đổi khí hậu, trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 5/11 vừa đã làm tăng những lo ngại tại COP29.
Theo CNN, ông Trump đã tuyên bố sẽ đưa Mỹ ra khỏi các nỗ lực khí hậu toàn cầu, và đã chỉ định một đại diện hoài nghi về khí hậu khác làm thư ký năng lượng trong nhiệm kỳ này.
Chiến thắng của ông Trump đồng nghĩa với việc Mỹ có thể đóng góp rất ít tại COP29, mặc dù đây là nước gây ô nhiễm lớn nhất thế giới và có trách nhiệm nhất đối với biến đổi khí hậu. Nó cũng hạn chế tham vọng vào mục tiêu tài chính, khi nền kinh tế lớn nhất thế giới có khả năng sẽ không đóng góp.
Bật đèn xanh cho tín chỉ carbon
Sau gần một thập kỷ nỗ lực để xây dựng bộ quy tắc cho một thị trường tín chỉ carbon toàn cầu, COP29 đã đạt được thỏa thuận cho phép các quốc gia bắt đầu thiết lập các khoản tín chỉ này để tài trợ và bù đắp cho lượng phát thải của các nước, hoặc giao dịch với nhau trên thị trường tín chỉ carbon.
Vẫn còn một số vẫn đề cần được thực hiện, chẳng hạn như cơ cấu đăng ký, nghĩa vụ minh bạch và đảm bảo tính toàn vẹn của các bên tham gia. Tuy nhiên, những người đề xuất hy vọng việc tăng cường bù đắp carbon sẽ giúp thu hút hàng tỷ USD vào các dự án mới để giúp đối phó với tình trạng nóng lên toàn cầu.
Theo ước tính, giá trị của thị trường giao dịch tín chỉ carbon toàn cầu do LHQ hậu thuẫn có thể lên tới 250 tỷ USD/năm vào năm 2030.
Tiến bộ đạt được “không đủ nhanh”
Mặc dù các thỏa thuận khí hậu đã được đặt ra trong nhiều năm, nhưng các quốc gia đang báo động trước thực tế là cả khí thải nhà kính và nhiệt độ toàn cầu vẫn không ngừng tăng lên.
Nhiều quốc gia bị ảnh hưởng bởi thời tiết ngày càng khắc nghiệt nói rõ rằng tốc độ của những tiến bộ đạt được là “không đủ nhanh” để ngăn chặn khủng hoảng khí hậu.
Thực tế, COP29 diễn ra trong bối cảnh năm nay đang trên đà trở thành năm ấm nhất từng được ghi nhận, với các bằng chứng về tác động của khí hậu diễn ra nhanh hơn dự kiến.
Lũ lụt lan rộng đã giết chết hàng ngàn người và khiến hàng triệu người rơi vào nạn đói trên khắp châu Phi, trong khi sạt lở chết người đã chôn vùi nhiều ngôi làng ở châu Á. Hạn hán gia tăng ở Nam Mỹ - nơi nhiều dòng sông vốn là hành lang vận tải quan trọng bị thu hẹp, gây ảnh hưởng đến sinh kế. Song song đó, mưa lớn gây lũ lụt ở cả Tây Ban Nha và Mỹ đã giết chết hàng trăm người và thổi bay hàng tỷ USD thiệt hại về kinh tế.
Chuyển đổi năng lượng còn nhiều khó khăn
Hội nghị khí hậu năm nay là năm thứ ba liên tiếp được tổ chức tại một quốc gia sản xuất nhiên liệu hóa thạch, sau COP27 tại Ai Cập và COP28 tại UEA. Hội nghị năm nay cũng không đạt được thống nhất trong việc thiết lập các bước để các quốc gia cam kết chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch và tăng gấp 3 lần công suất năng lượng tái tạo trong thập kỷ này.
Nhiều nhà đàm phán cho rằng đây là một thất bại, và là một dấu hiệu cho thấy lợi ích nhiên liệu hóa thạch vẫn đang áp đảo các cuộc đàm phán về khí hậu. Tuy nhiên, tại COP 29, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) tiếp tục kêu gọi thế giới phải giữ vững cam kết lịch sử được đưa ra năm ngoái nhằm “chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch”.