Thế giới

Tỷ lệ sinh toàn cầu tiếp tục giảm, chuyển gánh nặng dân số sang các nước thu nhập thấp

ClockThứ Năm, 21/03/2024 18:34
TTH.VN - Theo một nghiên cứu quy mô lớn vừa được đăng tải trên tạp chí y khoa The Lancet, tỷ lệ sinh ở hầu hết các quốc gia sẽ giảm xuống mức quá thấp để duy trì mức dân số vào cuối thế kỷ này, và hầu hết các ca sinh nở trên thế giới sẽ diễn ra ở các nước nghèo hơn.

Đối phó với tỷ lệ sinh thấp, Hàn Quốc tăng hỗ trợ tiền mặt cho trẻ sơ sinhẤn Độ: Tỷ lệ sinh sụt giảm mạnh Thái Lan: Tỷ lệ sinh thấp, nhiều trường đại học khó tuyển sinh Trung Quốc đề xuất miễn phí giáo dục đại học để thúc đẩy tỷ lệ sinhNhật Bản lo ngại khi tỷ lệ sinh tiếp tục giảm mạnh năm thứ 7 liên tiếpDân số thế giới năm 2100 có thể thấp hơn dự báo của LHQ khoảng 2 tỷ người

 Hàn Quốc hiện là quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN  

Trong một tuyên bố, nhà nghiên cứu cấp cao Stein Emil Vollset từ Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) tại Đại học Washington ở Seattle cho rằng xu hướng này sẽ dẫn tới sự phân chia “bùng nổ trẻ sơ sinh” (baby boom) và “suy giảm trẻ sơ sinh” (baby bust) trên toàn thế giới, với sự bùng nổ tập trung ở các quốc gia có thu nhập thấp, dễ bị ảnh hưởng bởi bất ổn kinh tế và chính trị hơn. Điều này sẽ dẫn đến sự thay đổi xã hội to lớn.

Nghiên cứu dự báo đến năm 2050, 155 trong số 204 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới - tương đương 76%, sẽ có tỷ lệ sinh dưới mức thay thế dân số. Đến năm 2100, tỷ lệ này dự kiến sẽ tăng lên đến 97% - tương đương với 198 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới sẽ phải chứng kiến sự sụt giảm dân số.

Các dự báo này được đưa ra dựa trên các cuộc khảo sát, điều tra dân số và các nguồn dữ liệu khác được thu thập từ năm 1950 đến năm 2021. Nghiên cứu sử dụng một lượng lớn dữ liệu toàn cầu về tình trạng sinh - tử và các yếu tố thúc đẩy khả năng sinh sản, nhằm dự báo về xu hướng dân số thế giới trong tương lai, trong bối cảnh tỷ lệ sinh ở một số nước đã giảm xuống mức quá thấp.

Cũng theo nghiên cứu, vào cuối thế kỷ này, hơn 3/4 số ca sinh mới sẽ diễn ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp, trong đó hơn một nửa diễn ra ở châu Phi cận Sahara.

Tỷ lệ sinh toàn cầu - số trẻ trung bình mà mỗi phụ nữ sinh ra trong đời, đã giảm từ khoảng 5 con vào năm 1950 xuống còn 2,2 con vào năm 2021. Dữ liệu cũng cho thấy vào năm 2021, 110 quốc gia và vùng lãnh thổ (chiếm 54%) có tỷ lệ sinh dưới mức cần thiết để duy trì quy mô dân số (còn gọi là mức sinh thay thế) là 2,1 con/phụ nữ. Các nhà nghiên cứu dự đoán đến năm 2100, chỉ có Samoa, Somalia, Tonga, Niger, Chad và Tajikistan là có tỷ lệ sinh vượt mức thay thế 2,1 con/phụ nữ.

Đặc biệt, nghiên cứu nhấn mạnh một xu hướng đáng lo ngại đối với các quốc gia như Hàn Quốc và Serbia, nơi tỷ lệ sinh thấp hơn 1,1 con/phụ nữ, khiến các nước này phải đối mặt với những thách thức của sự suy giảm lực lượng lao động.

Trong khi tỷ lệ sinh giảm ở các nước thu nhập cao phản ánh nhiều cơ hội giáo dục và việc làm hơn cho phụ nữ, các nhà nghiên cứu cho biết xu hướng này báo hiệu nhu cầu cấp thiết về cải thiện khả năng tiếp cận các biện pháp tránh thai hiện đại và giáo dục cho phụ nữ ở các khu vực khác.

Ngoài ra, “những xu hướng tương lai về tỷ lệ sinh và số ca sinh mới sẽ định hình lại hoàn toàn nền kinh tế toàn cầu và cán cân quyền lực quốc tế, đồng thời sẽ đòi hỏi phải tổ chức lại xã hội… Một khi dân số ở gần như mọi quốc gia đều đang bị thu hẹp, việc phụ thuộc vào nhập cư tự do sẽ trở nên cần thiết để duy trì tăng trưởng kinh tế”, bà Natalia Bhattacharjee của IHME, đồng tác giả của báo cáo, nhận định.

Tuy nhiên, các chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi thận trọng với những dự đoán này và chỉ ra một số hạn chế của các mô hình, đặc biệt là việc thiếu dữ liệu từ nhiều quốc gia đang phát triển.

WHO chỉ ra rằng cũng có thể có những lợi ích khi quy mô dân số nhỏ hơn, chẳng hạn như đối với môi trường và an ninh lương thực, nhưng đồng thời xu hướng này cũng dẫn tới những bất lợi về nguồn cung lao động, an sinh xã hội và “địa chính trị dân tộc”.

Bà Teresa Castro Martin, nhà nghiên cứu tại Hội đồng nghiên cứu quốc gia Tây Ban Nha, cũng nhấn mạnh rằng đây chỉ là những dự đoán. Bà chỉ ra rằng nghiên cứu của The Lancet dự đoán tỷ lệ sinh toàn cầu sẽ giảm xuống dưới mức thay thế vào khoảng năm 2030, “trong khi LHQ dự đoán điều này sẽ xảy ra vào khoảng năm 2050”.

Được biết, nghiên cứu này là bản cập nhật của Nghiên cứu về Gánh nặng bệnh tật, Thương tích và Yếu tố rủi ro Toàn cầu – một chương trình có sự hợp tác của hơn 3.600 nhà nghiên cứu từ 145 quốc gia, do IHME thực hiện. Tổ chức này được Quỹ Bill và Melinda Gates thành lập tại Đại học Washington, đã trở thành cơ sở tham khảo toàn cầu về thống kê y tế.

BẢO NGHI (Lược dịch từ Reuters & AFP)
ĐÁNH GIÁ
Hãy trở thành người đầu tiên đánh giá cho bài viết này!
  Ý kiến bình luận

BẠN CÓ THỂ QUAN TÂM

Ổn định lãi suất, tạo đà tăng trưởng

Trong bối cảnh nhu cầu vay vốn của người dân, doanh nghiệp tăng cao dịp cuối năm, nhiều ngân hàng thương mại đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Song cùng với đó, để thúc đẩy tín dụng, tạo đà cho tăng trưởng kinh tế, các ngân hàng phải tìm cách tiết giảm chi phí, nỗ lực giữ ổn định lãi suất cho vay.

Ổn định lãi suất, tạo đà tăng trưởng
IMF: Các nền kinh tế châu Á “đủ sức chống chịu với biến động”

Các nhà kinh tế từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho rằng, các nền kinh tế châu Á đủ sức chống chịu với biến động và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vượt qua các thách thức một cách bình tĩnh, trong bối cảnh khu vực này đang phải đối mặt với nhiều rủi ro nội bộ khác nhau bên cạnh việc Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sẽ quay trở lại Nhà Trắng.

IMF Các nền kinh tế châu Á “đủ sức chống chịu với biến động”
Vận tải khách hàng không và hàng hóa tăng trưởng vững chắc trong năm 2024

Theo dữ liệu sơ bộ vừa được công bố bởi Hiệp hội các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương (AAPA), mặc dù có những vấn đề nghiêm trọng về chuỗi cung ứng, nhưng các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương vẫn hoạt động tốt trong năm 2024. AAPA cho biết, nhu cầu đi lại bằng đường hàng không đang tăng mạnh trên toàn khu vực, được thúc đẩy bởi nhu cầu du lịch giải trí và công tác. Song song đó, thị trường vận tải hàng không quốc tế cũng chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ, khi các doanh nghiệp bổ sung hàng tồn kho để chuẩn bị cho mùa lễ hội cuối năm và các sự kiện bán hàng trực tuyến lớn.

Vận tải khách hàng không và hàng hóa tăng trưởng vững chắc trong năm 2024
PMI:
Ngành sản xuất ASEAN duy trì tăng trưởng

Tổ chức S&P Global ngày hôm nay (4/11) công bố Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) toàn phần ngành sản xuất Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Trong đó, ngành sản xuất ASEAN vào tháng 10/2024 đã ghi nhận sự cải thiện bền vững, mặc dù một lần nữa chỉ là mức cải thiện nhẹ.

Ngành sản xuất ASEAN duy trì tăng trưởng
Return to top