Tôi về Vỹ Dạ thăm mệ vào ngày Huế mưa lay bay. Con đường nhỏ dẫn vào nhà mệ đã phủ lên một màu rêu xanh mướt. Bóng mưa chảy tràn lên cây lá lao xao, dội vào lòng người nỗi miên man dịu vợi. Căn nhà rường vẫn cũ kỹ như thuở nào, ẩn chìm trong mưa bàng bạc gợi những nỗi niềm xưa cũ. Chỉ có bóng hải đường bên hè là vẫn rực rỡ dưới làn mưa dìu dịu.
Mệ nói, cây hải đường nở hoa khi mô cũng không biết. Mấy ngày nay Huế mưa nhiều, chẳng biết vì mưa đã ướp lên những nụ non xanh chúm chím nơi đầu cành, để sau một đêm dài lướt thướt ướt mưa, hay hải đường đã ngậm đủ vị nước ngọt lành của đất trời nên sớm mai liền khoác lên mình chiếc áo hoa rực rỡ. Ngõ nhà buồn hiu hắt dưới mưa, chẳng bóng ai qua thềm. Và hải đường ươm một màu hồng thăm thẳm, phôi pha dưới cơn mưa chiều hiu quạnh, như thắp lên đốm lửa hồng rực rỡ ngày đông.
Tôi tựa vào bức bình phong cũ xưa trước sân nhà. Tán hải đường xanh mươn mướt vươn ra, một vài cành đậu trên bức bình phong lún phún màu rêu. Góc sân loang loáng vệt mưa, phủ lên những cánh hải đường nằm im lìm dưới gốc, những giọt mưa trượt qua cánh hoa rồi lặng im chìm vào đất, đẹp đến mụ mị cõi lòng. Tôi như thấy mình đâu đó những ngày ấu thơ, cặm cụi ngồi dưới gốc hải đường, gom những tàn hoa xếp thành từng lớp lớp bên hè. Nhị hải đường vàng ươm, lớp phấn hoa mềm mịn ấy không biết bao lần tôi cùng đám bạn khẽ bôi lên má chơi trò trang điểm. Và vòng hoa cô dâu đội đầu, bao giờ cũng kết từ những đóa hải đường rực rỡ.
Mệ tôi bảo, cây hải đường trước nhà, chẳng biết ông tôi trồng từ lúc nào. Gốc cây giờ thẳng đứng, xanh um, lớp vỏ xù xì, già cỗi, đen một màu thăm thẳm. Nhớ một thuở, khi người yêu cây lùng sục hải đường khắp các ngõ làng, cậu tôi từng muốn bán bớt một gốc hải đường bên phải bức bình phong để sửa lại căn nhà rường đã cũ. Rồi ông thương cây mà chẳng nỡ. Hai gốc hải đường cứ thế chụm vào nhau, xòe vòng tay ấm áp che chở lối vào nhà. Ngày ông mất, như những gốc cây khác trong vườn nhà, hai gốc hải đường đều được đeo khăn trắng muốt. Nhưng rồi ngày qua, chẳng hiểu sao gốc hải đường bên phải vẫn cứ héo rủ dưới mưa. Xuân sang, hạ đến, cây trút hết lớp lá cuối cùng của đời mình, chỉ để lại những cành khô xa xót. Mệ nói, không biết tại cậu từng muốn bán cây, hay cây buồn vì người khuất bóng mà theo về trời, sân nhà chỉ còn lại gốc hải đường đơn lẻ vẫn thắp lửa những mùa đông quạnh vắng.
Cửa nẻo ngày mưa đều đóng kín, mùi trầm hương ngan ngát quanh quẩn mấy góc nhà. Đưa tay mở ô cửa sổ để cơn gió ngoài vườn chạy ù vào, mang theo hơi lạnh của mưa, mùi của xanh lá, và hương hoa dìu dịu như tơ trời. Giọt mưa lành lạnh chạm lên ô cửa, hạt mưa mang theo hương hải đường len lén vào nhà.
Một sớm mai thức giấc, mệ tôi bẻ một nhánh hải đường đặt lên bàn thờ ông đang nghi ngút khói hương. Mệ nói, hoa nở ngoài vườn chắc gì ông đã thấy, nên bà đem hoa vào nhà. Gian nhà cũ kỹ nhờ bóng hoa rực rỡ mà sáng lên không ít. Hiên nhà ngày mưa có vẻ lạnh, nhưng mệ tôi vẫn muốn ngồi nơi đó uống trà. Tách trà ấm áp xóa sạch cái lạnh giá sớm đông. Từ hiên nhà, có thể thỏa thuê ngắm hoa hải đường khoe sắc đầu ngõ. Những bông hoa rực rỡ khiến mưa rét bên hè không dưng mà ấm hẳn.
Một ngày mưa, lặng thinh ngắm hải đường e ấp dưới mưa. Nhìn những đốm lửa bừng lên giữa sương giá, lòng chẳng hiểu sao cứ miên man bao nỗi nhớ. Ngắm hoa mà quên mưa lạnh và lòng bỗng dưng rộn rã bởi thương yêu.
LÊ HÀ