Trong những năm gần đây, việc chẩn đoán sớm ung thư ống tiêu hóa đã mở ra niềm hy vọng mới cho bệnh nhân. Xung quanh vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn GS.TS. Trần Văn Huy, Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa và Nội soi, Bệnh viện Trường đại học Y Dược Huế, Phó Chủ tịch Hội khoa học Tiêu hóa Việt Nam.
Ông có thể cho biết một số thông tin về tình hình chẩn đoán ung thư dạ dày nói riêng và ung thư ống tiêu hóa ở nước ta nói chung?
GS.TS. Trần Văn Huy: Việt Nam là một trong các nước có tần suất ung thư dạ dày cao trên thế giới, tiếp theo là ung thư đại tràng cũng có tần suất cao và có xu hướng tăng dần trong những năm gần đây. Trong thực tế thì phần lớn bệnh nhân ung thư dạ dày ở nước ta được chẩn đoán ở giai đoạn tiến triển, khối u đã khá lớn và đã xâm lấn các tạng xung quanh, thậm chí đã di căn xa, do vậy tiên lượng thường là xấu, ngay cả khi đã được phẫu thuật hay điều trị hóa chất.
    |
 |
| Nội soi dạ dày ở Bệnh viện Trường đại học Y Dược Huế |
Vậy các triệu chứng thường gặp của ung thư dạ dày là gì?
GS.TS. Trần Văn Huy: Các triệu chứng thường gặp ở các bệnh nhân ung thư dạ dày thông thường là đau âm ỉ vùng thượng vị kéo dài, triệu chứng đau ít đáp ứng với các thuốc dạ dày thông thường, kèm theo buồn nôn, nôn mửa, chán ăn, sút cân, da xanh xao do thiếu máu, có thể có đại tiện phân đen, nôn ra máu… Tuy nhiên cần nhấn mạnh là khi có các triệu chứng rõ ràng như thế này thì phần lớn là ung thư đã ở giai đoạn tiến triển, không còn ở giai đoạn ung thư dạ dày sớm.
Khi nào thì ung thư ống tiêu hóa được xem là chẩn đoán sớm, thưa ông?
GS.TS. Trần Văn Huy: Trước hết cần thống nhất khái niệm ung thư sớm ống tiêu hóa. Theo định nghĩa chính thức của các Hiệp hội Nội soi trên thế giới, ung thư sớm ống tiêu hóa là khi tổ chức ung thư còn khu trú chủ yếu ở lớp niêm mạc ống tiêu hóa, tức là lớp nằm trên cùng trong 4 lớp của thành ống tiêu hóa là niêm mạc, dưới niêm mạc, lớp cơ và lớp thanh mạc.
Ông có thể nói cụ thể hơn về việc phát hiện ung thư ống tiêu hóa sớm theo đúng tiêu chí này có ý nghĩa quan trọng như thế nào?
GS.TS. Trần Văn Huy: Tất nhiên là mọi loại hình ung thư khi phát hiện sớm đều tốt cho bệnh nhân. Tuy nhiên đặc biệt đối với ung thư ống tiêu hóa, việc phát hiện ung thư sớm có nhiều ý nghĩa rất quan trọng. Quan trọng nhất là chúng ta có thể điều trị ung thư bằng cắt bỏ hoàn toàn thương tổn u qua nội soi, hoàn toàn không cần đến phẫu thuật và cũng không cần điều trị hóa chất. Thứ hai là, tiên lượng xa cho bệnh nhân rất tốt với thời gian sống thêm kéo dài rất lâu so với nhóm bệnh nhân phát hiện muộn.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, ở giai đoạn này hầu như chưa có xâm lấn vào hạch bạch huyết cho nên có thể nói việc cắt bỏ qua nội soi gần như là điều trị tiệt căn cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, việc tầm soát bằng nội soi đại tràng sẽ giúp chẩn đoán và cắt bỏ các polyp đại tràng không có triệu chứng, từ đó góp phần quan trọng dự phòng ung thư đại tràng. Đây thực sự là một thành tựu to lớn trong chẩn đoán và điều trị ung thư ống tiêu hóa trên thế giới trong thời gian gần đây.
Chẩn đoán ung thư ống tiêu hóa sớm có ý nghĩa quan trọng như vậy, nhưng trên thực tế thì việc chẩn đoán ung thư ống tiêu hóa sớm hẳn sẽ gặp rất nhiều khó khăn?
GS.TS. Trần Văn Huy: Vâng thực tế thì còn khá nhiều khó khăn để chẩn đoán sớm được ung thư ống tiêu hóa. Trước hết là như tôi đã đề cập ở trên, phần lớn các bệnh nhân khi có triệu chứng rõ ràng thì khối u đã ở giai đoạn tiến triển, thậm chí đã xâm lấn hoặc di căn. Thứ hai là ở phần lớn các trung tâm nội soi trong nước, các bác sĩ còn chưa được trang bị đồng bộ về phương tiện, kiến thức và kỹ năng cho việc chẩn đoán ung thư sớm.
Hiện việc chẩn đoán sớm ung thư ống tiêu hóa đã được thực hiện tại Bệnh viện Trường đại học Y Dược Huế nói riêng và ở Huế nói chung như thế nào? Chúng ta đã có đầy đủ các phương tiện và kỹ thuật hiện đại để chẩn đoán và điều trị ung thư ống tiêu hóa chưa, thưa ông?
GS.TS. Trần Văn Huy: Có nhiều phương tiện để chẩn đoán ung thư ống tiêu hóa, bao gồm việc kết hợp khám lâm sàng, xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh… nhưng phương pháp chẩn đoán quan trọng nhất vẫn là nội soi dạ dày hay nội soi đại tràng.
Những năm gần đây, ở Bệnh viện Trường đại học Y Dược Huế đã được trang bị các hệ thống máy nội soi tiêu hóa thế hệ mới nhất trong cả nước hiện nay. Hệ thống này tích hợp đồng bộ các chức năng nhuộm màu, phóng đại và cả trí tuệ nhân tạo, đồng thời các bác sĩ cũng đã được đào tạo bài bản ở trong và ngoài nước về các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị ung thư sớm, điều này đã giúp rất nhiều cho việc chẩn đoán sớm và điều trị an toàn và hiệu quả.
Trong thời gian qua, Trung tâm Tiêu hóa và Nội soi, Bệnh viện Trường đại học Y Dược Huế đã chẩn đoán và tiến hành phẫu tích dưới niêm mạc trong điều trị ung thư sớm cho gần 100 bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân đã được theo dõi gần 10 năm vẫn còn khỏe mạnh và hoàn toàn chưa có hình ảnh tái phát khi được nội soi kiểm tra định kỳ. Đây thực sự là một thành tựu lớn và đầy nhân văn trong chuyên ngành nội soi tiêu hóa ở nước ta.
Để phòng tránh ung thư ống tiêu hóa, đặc biệt là ung thư dạ dày và đại tràng vốn khá phổ biến ở nước ta, theo ông thì cần phải làm gì?
GS.TS. Trần Văn Huy: Hiện nay, chúng tôi khuyến cáo những người có nguy cơ như trên 40-45 tuổi, có tiền sử gia đình ung thư dạ dày, đại tràng, có các yếu tố nguy cơ như viêm dạ dày mạn do vi khuẩn Helicobacter pylori…. nên chủ động đi khám, tư vấn để được chỉ định làm nội soi dạ dày và đại tràng sớm. Chúng tôi hy vọng trong thời gian tới ở tỉnh nhà, ở miền Trung và cả nước ngày càng có nhiều bệnh nhân được chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả nhóm bệnh lý nan y và phổ biến này.
Xin cảm ơn ông!