Tuy thường xuyên cung cấp nước, nhưng tại một số vườn ươm, cây giống không phát triển đều
Giảm năng suất
Sản xuất cây giống lâm nghiệp đang tạo ra công ăn việc làm cho nhiều hộ gia đình trên địa bàn tỉnh. Những năm trở lại đây, phong trào trồng rừng ngày càng phát triển khiến nhu cầu nguồn giống càng cao. Năm nay, nắng nóng cường độ cao kéo dài khiến nhiều chủ vườn ươm đứng ngồi không yên.
Tại vườn ươm của Hợp tác xã Nông nghiệp (HTX NN) Phù Bài (xã Thủy Phù, TX. Hương Thủy), nắng nóng khiến nhiều diện tích keo giâm hom héo úa, cháy ngọn.
Mỗi năm HTX NN Phù Bài sản xuất khoảng 30 vạn cây giống bằng hình thức giâm hom để phục vụ các hộ dân trồng rừng kinh tế trên địa bàn thị xã và các vùng lân cận. Để sản xuất cây giống, HTX này đầu tư trang thiết bị kỹ thuật, hệ thống tưới phun sương hiện đại để bảo đảm sự phát triển của cây. Song, hiện nay, mặc dù áp dụng nhiều biện pháp kỹ thuật nhưng tỉ lệ cây giống bị chết khá cao khiến đơn vị này không đủ sản phẩm để cung ứng cho thị trường. “Thông thường, trước vụ trồng rừng khoảng 3 tháng, các vườn ươm bắt đầu sản xuất cây giống. Đơn vị chúng tôi sản xuất cây giống keo tràm không chỉ phục vụ nhu cầu của hội viên mà còn của các khu vực lân cận. Mọi năm, thời điểm này đã cung ứng đủ cây giống cho thị trường, nhưng năm nay cây giống chết đến 40%”, ông Lê Tranh, Giám đốc HTX NN Phù Bài cho biết.
Theo ông Tranh, nguyên nhân dẫn đến tình trạng cây giống chết là do nắng nóng kéo dài, khiến sức đề kháng của cây giảm sút. Ngoài diện tích bị chết, số cây giống còn lại cũng không phát triển tốt. “Chưa năm mô hạn nặng như năm nay. Đây là năm đầu tiên, vườn ươm của chúng tôi gặp khó khăn trong sản xuất cây giống. Mặc dù đã áp dụng phương thức tưới tự động, cứ 2 phút tưới 1 lần nhưng nhiệt độ môi trường quá cao, cây giống không thể chống chọi. Thời gian gần đây, chúng tôi cũng áp dụng sản xuất bầu ươm thân thiện với môi trường, với giá thể hữu cơ nhưng tiết trời nắng nóng khiến hiệu quả cũng không cao”, ông Tranh lý giải.
Huyện Nam Đông từ lâu được xem là "thủ phủ" vườn ươm và trồng rừng kinh thế. Cùng chung cảnh ngộ, những vườn ươm nơi đây cũng đang gặp khó khăn trong việc sản xuất cây giống. Nắng nóng, thiếu nước khiến giá thể bầu ươm không đúng theo tiêu chuẩn. Bà Bùi Thị Minh Phi, chủ vườn ươm keo giống O Phi (thị trấn Khe Tre, huyện Nam Đông) than thở: "Mỗi năm vườn ươm của tui sản xuất gần 2 triệu cây giống cung ứng thị trường. So với các năm trước, năm nay vườn ươm của tui gặp rất nhiều khó khăn. Từ sau tết nguyên đán đến nay, tại huyện Nam Đông chỉ có khoảng 5 trộ mưa, hạn hạn khiến các chủ vườn ươm phải bỏ thêm kinh phí, dày công chăm sóc. Thế nhưng hiệu quả vẫn rất thấp. Đây là thời điểm chính vụ sản xuất cây giống, đến mùa đông, nhiệt độ xuống thấp thì vườn ươm coi như đóng cửa".
Tại các doanh nghiệp chuyên sản xuất kinh doanh giống cây lâm nghiệp, sự biến động của thời tiết cũng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất cây giống. Ông Tôn Thất Ái Tín, Giám đốc Công ty TNHH Lâm nghiệp Tiền Phong cho hay: “Nắng nóng đã làm giảm năng suất sản xuất cây giống. Trong điều kiện thời tiết như hiện nay, chúng tôi phải đầu tư thêm các phương tiện khoa học kỹ thuật nhằm tạo ra sự cân bằng về nhiệt độ, giúp ổn định năng suất sản xuất”.
Nắng nóng khiến cây giống héo úa, chết
Ảnh hưởng vụ trồng rừng
Trong sản xuất lâm nghiệp, năng suất và chất lượng rừng trồng phụ thuộc vào mùa vụ trồng rừng. Trồng đúng thời hạn sẽ nâng cao được hiệu quả sản xuất, hạn chế sâu bệnh và bất lợi của thời tiết về sau. Trong 6 tháng đầu năm 2019, toàn tỉnh diện tích trồng rừng tập trung ước đạt 3.570 ha, toàn bộ là rừng sản xuất. Diện tích rừng trồng được chăm sóc ước đạt 9.208,3 ha; diện tích rừng được giao khoán bảo vệ đạt 32.550 ha.
Trồng rừng phụ thuộc vào các yếu tố khí tượng, thủy văn như, nhiệt độ, lượng mưa, gió, bão,... và điều kiện địa lý của mỗi vùng miền. Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, thời vụ trồng rừng hợp lý tại Thừa Thiên Huế rơi vào vụ đông xuân, từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau, nhưng tùy theo diễn biến thời tiết, ở một số địa phương có thể vào vụ trồng rừng sớm hơn. Ông Nguyễn Văn Tâm (thị trấn Khe Tre, huyện Nam Đông chia sẻ: "Mọi năm, lúc này tui đã vào vụ trồng mới. Tuy nhiên năm nay, sau khi trồng, cây chết khá nhiều vì nắng nóng. Trung bình trồng keo khoảng 5 năm cho thu hoạch, riêng tiền nhân công để trồng tốn khoảng 300 nghìn đồng/người/ngày. Cây con chết, tui phải bỏ thêm tiền để mua cây mới. Chưa năm mô người trồng keo, tràm lại gặp khó như năm nay".
Ông Trần Vũ Ngọc Hùng, Phòng Sử dụng và Phát triển rừng – Chi cục Kiểm lâm tỉnh khuyến cáo:“Trong điều kiện thời tiết nắng nóng, việc trồng rừng chắc chắn gặp bất lợi hơn so với bình thường. Người trồng rừng cần tăng cường chăm sóc, đối với các chủ vườn ươm phải chăm sóc vườn nhanh; bón phân, tưới nước định kỳ. Đồng thời đặc biệt lưu ý sử dụng giống có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng”.
Tuy nắm rõ khung lịch thời vụ trồng rừng nhưng nhiều người trồng đang lưỡng lự, lo lắng về vụ trồng rừng trước bất lợi của thời tiết. Nền nhiệt cao khiến nhiều diện tích rừng trồng vụ mùa trước đang chậm phát triển, một số diện tích chết cháy, ảnh hưởng đến tâm lý cũng như kinh tế của người trồng. “Tiết trời nắng nóng, nhiều vụ cháy rừng đã xảy ra. Trong đó, có nhiều diện tích là rừng sản xuất. Sau mùa vụ năm trước, mặc dù tăng cường chăm sóc, cũng như áp dụng các biển pháp kích thích cây sinh trưởng, thế nhưng diện tích rừng trồng của tui phát triển kém hơn so với thường lệ. Năm nay, cây giống đang khan và không chỉ tui mà nhiều người khác cũng đang lưỡng lự khi xuống vụ”, ông Lê Sau, người trồng rừng ở xã Thủy Phù, TX. Hương Thủy nói.
Bài, ảnh, clip: L.Thọ