Những người lính Trường Sơn năm xưa nay có dịp gặp lại
Cựu chiến binh (CCB) Lê Văn Hạnh, nguyên Huyện đội trưởng Huyện đội A Lưới, người trực tiếp tham gia mở đường, bảo vệ đường Trường Sơn qua A Lưới bắt đầu câu chuyện: Để chuẩn bị cho công cuộc kháng chiến chống Mỹ, năm 1959, từ những lối mòn từ trước, bộ đội ta đã khai phá để mở ra tuyến đường Trường Sơn. Từ đó, hệ thống đường vận tải bí mật này ngày càng phát triển, đáp ứng nhu cầu phục vụ chiến đấu ngày càng lớn cho chiến trường miền Nam.
Tại A Lưới, được sự đồng ý của nước bạn Lào, bộ đội ta mở tuyến đường ô tô theo Đường 14 từ La Hạp qua địa bàn huyện A Lưới ngày nay đến tận Ba Lạch, nay là cửa khẩu S10 A Đớt – Tà Vàng. Toàn tuyến ban đầu có 4 trạm, cách nhau từ 30 - 50km.
Cùng với muôn vàn khó khăn khi mở tuyến, có nơi phải dùng lượng thuốc nổ lớn, đòi hỏi kỹ thuật cao, vừa đáp ứng được yêu cầu mở đường, nhưng phải bảo vệ được cây cối lớn ngụy trang, giữ được bí mật, đảm bảo an toàn cho tuyến đường và lực lượng.
Dưới đất là thế. Trên trời, địch huy động lực lượng, phương tiện để ngăn chặn, đánh phá. Để dễ phát hiện mục tiêu, chúng sử dụng cả bom phát quang, rải chất độc hóa học, hủy diệt các thảm cây xanh…
Cùng với bộ đội Trường Sơn, lực lượng mở đường 14, 15 qua A Lưới bao gồm bộ đội địa phương, thanh niên xung phong (TNXP), dân công hỏa tuyến, đồng bào các dân tộc thiểu số A Lưới. Với tinh thần dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, họ đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, đánh bại mọi thủ đoạn chiến tranh ngăn chặn của địch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vận chuyển sức người, sức của từ hậu phương lớn cho tiền tuyến lớn.
Từng là bộ đội Trường Sơn tham gia mở đường, ông Hồ Văn Át, CCB ở xã Hồng Trung, huyện A Lưới hồi tưởng về thời điểm thông tuyến: Tại chiến trường Động So - A Túc ở địa bàn A Lưới, lực lượng của ta vừa chiến đấu, đánh trả máy bay địch, vừa bảo đảm thông đường, giải tỏa giao thông, san lấp hố bom, phá bom nổ chậm, làm cọc tiêu dẫn đường, đảm bảo an toàn cho người và hàng hóa chi viện vào chiến trường miền Nam.
Ông Át nhớ lại: Năm 1961 là thời điểm ác liệt nhất, nhiều người con của quê hương A Lưới vừa tham gia gùi hàng, tải đạn tiếp tế vừa đánh địch bảo vệ đường 559. Trong đó, điển hình nhất có Anh hùng Hồ A Nun ở xã Hồng Bắc. Nhiều lần gùi trên lưng 80-90kg đạn, hàng hóa, Anh hùng Hồ A Nun vượt núi, băng rừng 6-7 tiếng đồng hồ mới đến trạm tiếp tế... Có lần đang tải đạn và hàng, gặp lúc địch càn quét hòng cắt đường tiếp tế, ông cùng đồng đội lập trận địa tấn công tiêu diệt địch, bảo vệ hàng và tuyến đường chi viện. Quân khu 5 đã tổng kết: trong 7 năm, Anh hùng Hồ A Nun đã gùi hàng, tải đạn chi viện cho miền Nam với số lượng 197 tấn.
Ký ức những ngày “Mở đường mà tiến” của người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn qua A Lưới của CCB Nguyễn Văn Sơn (đơn vị Đại đội 814, Tiểu đoàn 8, Đoàn vận tải 559 năm xưa) mà tôi được gặp khi ông từ Bắc trở vào thăm lại chiến trường xưa, đã cho tôi cảm nhận sâu sắc hơn về sự anh dũng hy sinh của những người đã ngã xuống trên tuyến đường này.
Ông Sơn nghèn nghẹn: "Đường mở tới đâu, địch đánh tới đó. Số lượng bom theo thống kê mà quân đội Mỹ đã thả xuống chiến trường này là 3 quả/m2. Hàng nghìn người đã ngã xuống để dòng người, dòng xe kịp chi viện cho miền Nam ruột thịt...".
Họ đã góp một phần xương máu vào chiến công chung, làm nên đại thắng Mùa Xuân năm 1975, thống nhất đất nước.
Bài, ảnh: Bá Trí