Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 bị can về hành vi “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Tại cuộc họp ngày 18/11, Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng cũng đã bổ sung vụ án này vào diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo.
Đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi có chiều dài gần 140km, quy mô 4 làn xe, tốc độ thiết kế 120 km/h, khởi công từ cuối năm 2013. Công trình do Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam làm chủ đầu tư với Tổng mức đầu tư gần 34.500 tỷ đồng, từ vốn vay hỗ trợ phát triển (ODA) của Chính phủ Nhật Bản và vốn vay ngân hàng thế giới.
Cùng với từng bước hoàn thiện hệ thống đường cao tốc trong cả nước, đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi còn có nhiều mục tiêu quan trọng khác trong thúc đẩy, phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng khu vực miền Trung. Tuy nhiên, ngay trong giai đoạn thi công, nhiều gói thầu đã bị người dân phản ứng về việc sử dụng vật liệu làm nền đường cũng như nhiều bất cập khác. Và thực tế, khi công trình đưa vào sử dụng chưa được bao lâu đã xuống cấp, xuất hiện hằn lún, nhiều ô voi, ổ gà, thấm dột tại các cầu vượt, hầm chui…
Một công trình khác cũng rất được dư luận quan tâm hiện nay là tuyến tránh thị trấn Chư Sê, tỉnh Gia Lai, có tổng mức đầu tư 250 tỷ đồng. Song, công trình vừa mới hoàn thành chưa kịp đưa vào sử dụng nhưng chỉ qua mấy trận mưa đã xuống cấp, nhiều đoạn sụp lún sâu. Dự án này hiện cũng được Công an tỉnh Gia Lai vào cuộc điều tra…
Lâu nay, nhiều công trình xây dựng nói chung, các dự án giao thông nói riêng khi hoàn thành đưa vào sử dụng chưa được bao lâu đã xuống cấp không phải là ít. Chẳng hạn như tuyến tránh Huế dài 35km, được khởi công năm 2001, hoàn thành vào năm 2003, với tổng vốn đầu tư hơn 385 tỷ đồng. Song, chỉ một thời gian ngắn sau khi đưa vào khai thác, tuyến tránh này đã hư hỏng nghiêm trọng, trở thành nỗi ám ảnh của nhiều lái xe khi phải quan đoạn đường này. Để đảm bảo giao thông, Bộ GTVT phải đầu tư hơn 480 tỷ đồng để sửa chữa, nâng cấp lại. Đây là một sự lãng phí không nhỏ.
Khi công trình nhanh chóng xuống cấp, đơn vị thi công thường đổ lỗi cho thời tiết không thuận lợi, mưa nhiều hay nền địa chất yếu... Thật ra, đó là bao biện. Bởi khi triển khai một dự án công trình, buộc đơn vị thiết kế phải tính đến tất cả mọi yếu tố khách quan để có thiết kế phù hợp, nhằm đảm bảo chất lượng cho công trình.
Triển khai thi công, nghiệm thu công trình là cả một quá trình phức tạp, chỉ những người có chuyên môn mới hiểu. Song, chỉ cần căn cứ vào thực tế công trình sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ biết được chất lượng của công trình. Nếu có dấu hiệu bất thường thì theo đó mà truy cứu trách nhiệm. Có như vậy, đơn vị thi công mới không dám làm ẩu, làm dối; đơn vị tư vấn giám sát và nghiệm thu công trình cũng nâng cao tinh thần trách nhiệm, nhằm đảm bảo các công trình khi đưa vào sử dụng có chất lượng, tránh lãng phí tiền của Nhà nước.
Vấn đề đặt ra không chỉ ở các dự án đầu tư công mà kể cả các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư. Tại phiên thảo luận về Dự án Luật Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư, vào sáng 19/11 vừa qua, nhiều đại biểu Quốc hội cũng lưu ý, các công trình đầu tư theo hình thức này sau khi đã khai thác xong và bàn giao vẫn phải đảm bảo có giá trị chứ không thể để xảy ra hư hỏng, mất giá trị như đã từng xảy ra.
Đặng Thành