Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tổ chức Phiên họp thứ 14 dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội. Ảnh: Internet
Mấy năm gần đây, Đảng ta đã quyết định kỷ luật hàng loạt đảng viên các cấp sai phạm. Trong đó có nhiều trường hợp kỷ luật nghiêm khắc trong Đảng, khởi tố hình sự. Tuy đã xử lý nghiêm nhưng dư luận vẫn đòi hỏi phải xử lý quyết liệt hơn, mạnh hơn, tất cả phải khởi tố hình sự. Đó là bức xúc của người dân đối với vi phạm của cán bộ có chức quyền. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng bị khởi tố hình sự nếu không vi phạm đến mức phải xử lý.
Trong xử lý vi phạm của đảng viên, công chức có các hình thức kỷ luật về mặt Đảng, xử lý hành chính, cao hơn nữa là xử lý hình sự. Khi xử lý vi phạm phải đối chiếu với các văn bản quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, không thể xử lý chung chung. Luật Công chức có các hình thức xử lý: khiển trách, cảnh cáo, cách chức, bãi nhiệm. Luật Viên chức quy định các hình thức: khiển trách, cảnh cáo, cách chức, buộc thôi việc. Xử lý kỷ luật Đảng căn cứ Điều lệ Đảng, Quy định xử lý đảng viên vi phạm (Quy định 102-QĐ/TW ngày 15/11/2017), những điều đảng viên không được làm. Điều lệ Đảng quy định các hình thức kỷ luật từ nhẹ đến nặng: khiển trách, cảnh cáo, cách chức và khai trừ. Quy định 102 cụ thể hóa trong 37 điều, nêu rõ từng loại sai phạm cụ thể. Như vậy, khi xử lý kỷ luật đảng viên là công chức, viên chức phải căn cứ vào quy định và Điều lệ Đảng như đã nêu trên. Chỉ những ai vi phạm các quy định của Bộ luật Hình sự mới bị truy cứu và tòa án nhân danh nhà nước căn cứ mức độ lỗi mới có quyền kết tội. Thông thường khi đã bị khởi tố hình sự đồng thời với kỷ luật khai trừ Đảng hoặc buộc thôi việc, miễn nhiệm…
Thực tế những năm gần đây, việc xử lý vi phạm những cán bộ đảng viên sai phạm là căn cứ vào những luật và quy định hiện hành với các hình thức xử lý nghiêm khắc. Theo quan điểm của Đảng, việc xử lý sai phạm là “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”, không phân biệt chức vụ, không kể đương chức hay đã nghỉ hưu. Trong Quy định 102 đã chỉ rõ: “Đảng viên vi phạm pháp luật đến mức phải truy cứu hình sự thì phải truy cứu hình sự, không xử lý nội bộ ”, không lấy “kỷ luật Đảng thay thế kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể và các hình thức xử lý của pháp luật”. Có 4 cấp độ đánh giá từ nhẹ đến nặng để quyết định hình thức kỷ luật gồm: ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Khi được kết luận từ rất nghiêm trọng trở lên thì cũng rất gần với mức độ vi phạm Bộ luật Hình sự nếu vi phạm về kinh tế hoặc tham nhũng. Có những vi phạm nghiêm trọng về phẩm chất đạo đức, về tự diễn biến, tự chuyển hóa cũng được đánh giá sai phạm ở mức độ cao, hình thức kỷ luật thường là cách chức hoặc khai trừ.
Những bản án kỷ luật của Đảng trong thời gian qua đã thể hiện rõ quyết tâm của Đảng trong chỉ đạo kỷ luật đảng viên vi phạm. Mọi sai phạm đều xử lý nghiêm minh và công khai cho toàn dân theo dõi. Chưa có thời kỳ nào khi những người có chức vụ cao từ Ủy viên Bộ Chính trị đến những người đã nghỉ hưu bị kỷ luật về mặt Đảng, nặng hơn là bị khởi tố hình sự với các mức án đúng mực, nghiêm minh. Kỷ luật của Đảng không thay cho khởi tố hình sự, nhưng không phải bị kỷ luật Đảng (dù kỷ luật rất nặng) là phải xử lý về hình sự. Khởi tố hình sự, khởi tố bị can chỉ thực hiện khi có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm, có đủ căn cứ buộc tội trong Bộ luật Hình sự.
Trong xử lỷ sai phạm yêu cầu phải xử lý nghiêm minh nhưng phải hết sức khách quan và nhân văn. Nhân văn không có nghĩa là bao che, giảm nhẹ tội, “giơ cao đánh khẽ”, lại càng không ngoại lệ, không có vùng cấm. Một số dư luận xuyên tạc cho rằng có sự phân biệt phe phái, nhẹ trên nặng dưới, xử lý tùy theo đối tượng. Đó cũng là những luận điệu nhằm kích động chia rẽ trong nội bộ, tạo ra mất đoàn kết trong Đảng mà chúng ta cần phải đấu tranh loại bỏ.
Trong tình hình hiện nay, khi cuộc chiến chống tham nhũng đang được đề cao thì những kẻ thoái hóa, biến chất trong Đảng, trong bộ máy công quyền bị lôi ra ánh sáng càng nhiều, càng phức tạp. Nhưng không phải vì “phong trào”, vì lý do này khác mà bắt giam tràn lan, không tuân theo quy định của pháp luật. Dù là ai vi phạm thì họ đều là con người, vi phạm pháp luật thì phải nghiêm trị nhưng phải đúng tội mà họ đã gây ra. Không thể vì suy đoán, vì áp lực dư luận mà bỏ qua trình tự thủ tục, lại càng không được xử lý thiếu căn cứ pháp lý. Mức án phán quyết phải để cho người vi phạm “tâm phục, khẩu phục”, cúi đầu nhận lỗi, cao hơn nữa là xin lỗi Đảng và Nhân dân. Chúng ta thông cảm với bức xúc của Nhân dân khi tham nhũng đang là vấn nạn, đòi hỏi phải “bắt giam” để trừng trị, đó là tâm nguyện chính đáng. Nhưng không phải phát hiện là phải bắt ngay mà phải có thời gian để thu nhập đủ chứng cứ vi phạm cụ thể, đủ căn cứ buộc tội.
Trong phát biểu tổng kết năm 2017 của Ủy ban phòng chống tham nhũng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Chống tham nhũng trở thành phong trào, không ai có thể đứng ngoài cuộc và không thể đứng ngoài cuộc. Cuộc chiến này sẽ tiếp tục huy động mọi tầng lớp nhân dân tham gia, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội.
NGUYỄN PHƯỚC KHÁNH