Rồi nắng lên. Nắng háo hức len qua kẽ lá, nắng rọi vào tận hiên nhà. Rồi nắng mang những ẩm mốc vương đâu đó ở góc nhà đi hết. Sào phơi đồ gác bên sân đã giăng kín áo quần.
Cách đó mấy bước chân, ngoại đang khom người quét mớ khế nằm lăn lóc bên hè. Những quả khế xanh non không chịu được sức gió lay đêm trước, và cả những quả khế chín mọng, chiếc cuống không còn đủ sức níu giữ những rệu rã buông xuôi. Mấy con ong vàng bay lên, lũ kiến ôm chặt quả khế đã nhũn ra trong những bàn chân li ti khi nhát chổi của bà lia tới. Quả và lá được vun vào một góc dưới gốc cây, và mấy con ong vàng lại sà xuống, lũ kiến lại nhộn nhịp bò tới bò lui. Những chiếc lá theo thời gian sẽ mục rỗng chìm vào lòng đất, để những đóa hoa tim tím lại bung ra từ nách những chiếc lá xanh non.
Cuối cùng thì ngoại cũng chịu làm món mứt khế ô mai mà suốt mùa mưa bà cứ lần lữa mãi. Những chùm khế căng tròn chỉ mới ươm vàng được hái xuống, chẻ theo từng múi rồi xóc muối hạt suốt một đêm. Sáng ra, khế đã được bà cẩn thận xếp lên tấm tôn phơi dưới nắng hiếm hoi của mùa đông. Ngoại nói nắng mùa đông không gắt, không nồng, nhưng nắng mùa đông lại đầy ắp gió nên phơi phóng gì cũng nhanh khô. Sau vài ba con nắng ẩm ương, miếng khế ngả sang màu vàng sậm rồi dần dần thành màu nâu cánh gián. Một lớp phấn trắng là muối kết tinh bám đều lên lát khế khô.
Khế khô đã đúng độ, ngoại cất kỹ trong chum, khi nào cần sên mứt lại lấy ra sơ chế. Khế khô chỉ cần rửa qua đôi ba nước cho bớt mặn, vắt thật khô, lại xóc cùng đường vàng, gừng giã nhuyễn ướp cho đường tan ra nước là có thể bắc chảo sên mứt. Ngày mưa, thật thích khi còn được ngồi bên bếp lửa cùng ngoại sên món mứt dân dã từ vườn. Lửa nhỏ liu riu kêu lách tách, chiếc đũa tre cứ nhảy múa rộn ràng trong chảo, miếng khế lăn qua lăn lại tắm mình trong thứ nước sánh vàng. Cả gian bếp dậy lên vị hương thơm của gừng, của khế và cả vị ngọt tan chảy của đường đang sên trên lửa nóng. Rồi lửa tắt, nước đường cạn, miếng khế dẻo lại, vừa dai dai mềm mềm. Miếng mứt khế có hương ô mai thơm ngát.
Tôi nhớ người bạn đã ngạc nhiên thật nhiều trong một bận ghé chơi, được ngoại đãi miếng ô mai sậm màu cánh gián đựng trong hũ thủy tinh trong trẻo. Một ngày có mưa nhè nhẹ. Tách trà ấm nóng còn vương lại hương thơm trên cánh mũi. Miếng mứt khế với đủ đầy dư vị chua cay mặn ngọt làm ấm cả bầu trời mùa đông. Bạn cầm tay ngoại rồi cười, cả một bầu trời tuổi thơ cứ vậy ùa về. Bên cánh cổng trường năm nào không còn nhớ rõ, lũ học trò vây quanh chiếc mẹt tre với đủ thứ quà vặt. Những miếng mứt khế chua ngọt chuyền tay nhau, mỗi đứa chỉ dám dè xẻn cắn từng tí một vì sợ hết.
Cây khế nhà bạn vẫn còn sai trái chứ? Bếp củi ngày mưa đã kịp nhóm lên chưa, chúng ta cùng nhau tìm những thơ dại quay về...