Mô hình trình diễn giống lúa mới tại Thủy Phương (TX. Hương Thủy)
Ông Trần Thanh Toàn ở xã Phú Hồ (Phú Vang) nhìn nhận, biến đổi khí hậu, thời tiết bất thường buộc nông dân phải thay đổi tư duy khi lựa chọn giống lúa, thời điểm gieo cấy phù hợp, không còn “lập trình” theo kiểu đến vụ là gieo cấy các loại giống truyền thống như nhiều năm trước.
Chọn giống lúa mới phù hợp không chỉ mang lại năng suất, chất lượng sản phẩm, có giá trị kinh tế cao mà còn nhiều ưu điểm trong kháng trừ sâu bệnh, chịu hạn hán, sinh trưởng tốt, thu hoạch sớm. “Có nhiều giống lúa mới, chất lượng, nhưng theo tui biết, một số giống như HT1, TH5, Iri352, BT7… phù hợp gieo cấy cả đông - xuân và hè - thu. Mới đây, có thêm giống lúa mới HG12 thật sự lý tưởng với vụ đông-xuân”, ông Toàn nhận định.
Ông Toàn biết đến giống lúa HG12 trong chuyến tham quan, đánh giá kết quả thực tế mô hình sản xuất giống mới này. Với điều kiện canh tác bình thường, giống lúa này vẫn đạt năng suất bình quân 65-70 tạ/ha; nếu thâm canh tốt có thể đạt 80 tạ/ha. Hạt gạo trong, cơm thơm ngon, mềm dẻo.
Giống lúa này có đặc điểm sinh trưởng, phát triển tốt, đẻ nhánh mạnh, bông to, tỷ lệ chắc hạt khá cao. HG12 chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh khá, như khả năng chống đổ ngã, chịu nóng, chịu rét rất tốt, phù hợp điều kiện thời tiết đang diễn biến phức tạp, bất thường như hiện nay.
Theo ông Hồ Bạn, Giám đốc HTXNN Phú Hồ cũng như ban giám đốc của nhiều HTXNN, bên cạnh nhiều giống lúa mới, chất lượng, HG12 là lựa chọn phù hợp cho gieo cấy vụ đông-xuân sắp đến. Các HTX đang vận động, hướng dẫn hộ thành viên, nông dân gieo cấy, nhân rộng mô hình giống lúa mới này và tổ chức bao tiêu sản phẩm cho bà con.
Giám đốc Công ty CP Giống cây trồng - vật nuôi tỉnh, ông Đặng Văn Chung thông tin, giống lúa HG12 do công ty chọn tạo, đưa vào sản xuất thử nghiệm trên địa bàn tỉnh và các tỉnh lân cận từ nhiều vụ trước. Từ vụ đông xuân 2018-2019 đến nay, Trung tâm Khuyến nông tỉnh (TTKN) triển khai sản xuất thử nghiệm giống lúa này ở nhiều vùng, trên nhiều chân đất khác nhau trên địa bàn tỉnh.
Quá trình sản xuất, gặp thời tiết bất lợi, HG12 cho thấy nhiều ưu điểm vượt trội so với mô hình đối chứng như HT1, Khang dân... Trong khi các giống truyền thống bị đổ ngã, thiệt hại nặng do mưa lớn, dông lốc thì HG12 tuy có đổ ngã nhưng mức độ nhẹ, không ngã rạp sát đất nên ít ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. HG12 ít nhiễm sâu bệnh so với HT1, Khang dân...
Giống HG12 thuộc nhóm ngắn ngày, có thời gian sinh trưởng ngắn hơn giống Khang dân, HT1... khoảng 5 ngày trong cùng điều kiện đất đai, thời vụ, có thể gieo trồng cả hai vụ đông-xuân và hè -thu. Đây là lợi thế lớn, có thể thu hoạch kịp thời, tránh mưa lũ, hạn hán bất thường.
Mô hình giống lúa HG12 tại Phú Hồ
Giám đốc Trung tâm Khuyến nông (TTKN) tỉnh, ông Châu Ngọc Phi cho biết, những năm qua, TTKN triển khai xây dựng nhiều mô hình sản xuất các giống lúa mới có năng suất, chất lượng sản phẩm cao và có khả năng chống chịu sâu bệnh, điều kiện thời tiết bất lợi. Đây là yếu tố nhằm đa dạng hóa giống lúa trên địa bàn tỉnh, dần thay thế các giống truyền thống, đang bị thoái hóa, đạt năng suất, chất lượng thấp. Đồng thời, tạo cơ hội hướng đến nhân rộng mô hình cánh đồng mẫu, gieo cấy giống mới tạo sản phẩm chất lượng, giá trị kinh tế cao, góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống nông dân.
Ông Hồ Đắc Thọ, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh thông tin, ngoài ưu tiên sản xuất giống HG12, vụ đông - xuân 2020-2021, ngành nông nghiệp phối hợp với các địa phương, vận động, hướng dẫn nông dân tiếp tục nhân rộng các mô hình giống lúa mới, chất lượng đã khảo nghiệm, sản xuất thành công từ nhiều năm nay. Tùy thuộc vào từng chân ruộng, thổ nhưỡng của mỗi vùng sẽ bố trí gieo cấy các giống HT1, TH5, IRi352, TH5, BT7, KH1, LDA1, JO2, SHPT1, AX14...
Các giống lúa trên không chỉ đạt năng suất, chất lượng sản phẩm cao mà còn có thời gian sinh trưởng ngắn, thời gian trổ chỉ 5-7 ngày; khả năng đẻ nhánh tốt, tập trung, số bông trên khóm đều, hạt xếp sít, chống chịu đổ ngã tốt; có thể áp dụng mô hình “ba giảm, ba tăng” nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất. Riêng giống AX14 có thể trồng trên những đồng ruộng nhiễm mặn, chua phèn. Ông Thọ kiến nghị, khi hỗ trợ giống lúa cho nông dân thiệt hại do bão, lũ cần quan tâm các loại giống chất lượng, phù hợp gieo cấy vụ đông - xuân.
Vụ đông xuân 2020-2021, toàn tỉnh dự kiến gieo cấy khoảng 28.667 ha lúa, sử dụng 100% giống lúa xác nhận, chất lượng; đồng thời tiếp tục liên kết giữa các HTXNN, doanh nghiệp với nông dân nhân rộng mô hình cánh đồng mẫu, theo chuỗi giá trị; đưa cơ giới hóa vào sản xuất, đảm bảo kịp thời gieo cấy, thu hoạch nhanh gọn nhằm tránh thiệt hại do thiên tai.
Bài, ảnh: Hoàng Thế