Lê Viết Quốc – người truyền cảm hứng từ thung lũng Silicon

Chàng trai được mệnh danh "phù thủy" công nghệ Lê Viết Quốc (thứ 2 từ trái qua) trao đổi với các nhà khoa học. Ảnh: FUV

“Loài người là động vật thông minh nhất”

Quốc hiện đang làm việc cho Google và nổi tiếng với những dự án về AI như Google Translate, Google Search…. Dù bận rộn với công việc ở bên kia bán cầu, thi thoảng anh vẫn dành thời gian để kết nối, trò chuyện với nhiều bạn trẻ đam mê và dự định theo đuổi mảng AI ở quê nhà. Một ngày giữa tháng 3, dù trái múi giờ, hàng trăm bạn trẻ ở Việt Nam đã gặp anh Quốc không phải bằng da, bằng thịt… mà thông qua một màn hình trực tuyến được Đại học Fulbright Việt Nam kết nối.

“Tôi nhớ quê hương Việt Nam, và nhớ vùng quê nghèo Thủy Dương của tôi ngày ấy” – anh Quốc mở đầu câu chuyện bằng những hồi tưởng về vùng quê nằm ở vùng ven TP. Huế mà theo anh, ngày đó còn nghèo lắm. Nói đến đây, giọng Quốc chậm rãi và chiếu lên màn hình trực tuyến những tấm hình về quê của mình như đình làng, bến nước, hồ sen… để mọi người phần nào hiểu rõ. 

Rồi Quốc kể về hành trình đam mê của mình khởi nguồn từ một tấm hình. Ngày đó, khi còn là cậu học trò chuyên toán Trường THPT chuyên Quốc Học, vô tình anh xem được bức bình về một người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng. Quốc ngạc nhiên và tự đặt câu hỏi, loài người không phải kẻ mạnh nhất, không to bằng con voi, không bay được như chim, vậy tại sao loài người có thể làm được điều phi thường như thế? Quốc ngẫm nghĩ để rồi giật mình phát hiện ra, con người là loài động vật thông minh nhất.

Lê Viết Quốc (thư 2 từ phải qua) cùng các nhà nghiên cứu. Ảnh: FUV

“Con đường đam mê khoa học kỹ thuật, đam mê trí tuệ nhân tạo của mình bắt đầu từ đó. Sau khi kết thúc bậc THPT vào năm 2000 mình xin được học bổng đi Úc. Mình học tại Đại học Quốc gia Úc. Thời đó, chương trình dạy của trường không có gì đặc biệt nên rảnh vô cùng” – Quốc hồi tưởng và cho biết, đến năm 2 đại học thì bắt đầu tập trung thời gian để nghiên cứu.

Niềm đam mê cũng bắt đầu từ một câu chuyện may mắn. Vào lúc đó, Quốc quyết định gửi một bức thư điện tử cho giáo sư chuyên gia hàng đầu nghiên cứu về AI tại Úc. Không lâu sau, anh nhận được hồi đáp và hẹn gặp. Quốc được vị giáo sư ấy cho vào nhóm nghiên cứu AI và cuộc đời Quốc thay đổi kể từ bức thư ấy.

Ý tưởng thành công nhất của Quốc là nghiên cứu về máy học. Để mọi người hiểu về việc nghiên cứu của mình, Quốc lấy ví dụ minh chứng rằng, khi đưa một bức hình vào mạng, mạng sẽ đưa qua các lớp xử lý, và trích xuất dữ liệu phần hình ảnh rồi nhân với ma trận, đưa ra kết quả, cứ thế lặp đi lặp lại, nhân lên và mạng sẽ phân tích được dữ liệu một bức hình đó.

Hãy bắt đầu từ những dự án nhỏ nhất

Công việc nghiên cứu của Quốc đạt đỉnh cao là thời gian theo làm nghiên cứu sinh ở Đại học Stanford (Mỹ) và thực tập sinh ở Google. Quốc phát hiện ra muốn thành công trong lĩnh vực nghiên cứu này phải cần rất nhiều máy tính. “Tôi đến Google làm thực tập sinh. Ở đây vô cùng thuận lợi bởi tôi kết nối được rất nhiều máy tính, kết hợp lại với nhau để nhận diện hình ảnh”, Quốc nhớ lại. Thời điểm đó, năm 2012 Quốc công bố đề tài nghiên cứu của mình và gây được tiếng vang trên cộng đồng nghiên cứu máy học khắp thế giới. Nghiên cứu này được đăng tải trên tờ New York Times.

Đại ý của nghiên cứu này rằng bao nhiêu máy tính có thể nhận diện được một con mèo thông qua các tấm hình. Nghiên cứu này làm nền tảng, giúp Quốc nghiên cứu và nhận diện hình ảnh, giọng nói… Và một trong những nghiên cứu chấn động khác đó là dịch thuật. Trước đây, người ta thường dịch từng chữ một, nhưng Quốc đã nghiên cứu và cho ra bản dịch nguyên câu. “Hơn 200 ngôn ngữ khác nhau có thể dịch theo kiểu đó” – Quốc nói và cho biết thêm, dù chỉ thành thạo hai thứ tiếng là Việt và Anh.

Lê Viết Quốc trong một lần trò chuyện trực tuyến chia sẻ niềm đam mê và công việc hiện tại của mình từ Mỹ với các bạn trẻ Việt Nam. Ảnh: Phan Thành

“Cần những yếu tố nào để làm việc tại Google” – một bạn trẻ thắc mắc. Quốc trả lời rằng, mọi sự như là một cơ duyên nhưng dừng lại đó là chưa đủ, bạn phải có đam mê và “sống chết” cùng với đam mê đó. “Thông thường bạn phải trải qua nhiều vòng phỏng vấn, nói chung liên quan đến các câu hỏi lập trình. Tất nhiên không quan trọng bạn đến từ đâu, mà thành tích của bạn đạt được ra sao. Bạn đã từng làm dự án gì, giải thưỏng nào đạt được?” – Quốc chia sẻ.

Từ đó, Quốc gợi ý cho các bạn trẻ ở Việt Nam đam mê theo đuổi máy học và AI. Theo anh Quốc, sinh viên Việt Nam rất giỏi toán và lập trình – 2 yếu tố đó là nền tảng để theo đuổi ngành học này. Thêm vào đó, ngày nay nhiều công ty ở Việt Nam đã ứng dụng AI vào công việc. “Hãy bắt đầu từ những dự án nhỏ nhất có thể. Trên hành trình ấy, bạn sẽ gặp thất bại, nhưng nên nhớ rằng đường đến thành công luôn có bóng hình của thất bại. Hãy đứng dậy và tiếp tục”, Quốc động viên.

Anh sẽ quay trở về để cống hiến cho quê hương? Trước câu hỏi “khó” này của một bạn trẻ, Quốc cho biết đang rất nhớ Việt Nam và từng có suy nghĩ quay trở về. Nhưng theo anh, mọi thứ làm việc ở môi trường Google hiện tại rất hạnh phúc, nhưng… ai mà biết được tương lai sẽ ra sao?!

Bài, ảnh: Phan Thành