Nhắc đến nghệ nhân Mai Thị Hợp (sinh năm 1963, dân tộc Tà Ôi, quê xã Lâm Đớt, huyện A Lưới), người ta thường biết đến bà như một người lưu truyền và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc thông qua zèng. Và cả cuộc đời bà cũng đã gắn bó với những câu chuyện thú vị xung quanh sản phẩm thủ công độc đáo này...

Không xa lạ với đồng bào các dân tộc A Lưới là cây dứa dại, mọc nhiều ở rừng sâu. Người Tà Ôi gọi cây dứa dại là A’anh chác, dân tộc Pa Cô gọi là Ân chah, còn người Cơ Tu thì gọi là Clơng.

Những hoa văn, họa tiết trên Zèng hay những sản phẩm nhỏ nhắn được làm ra từ Zèng của các nghệ nhân người Tà Ôi ở vùng cao A Lưới chưa khi nào cuốn hút như bây giờ. Không chỉ cầm trên tay sản phẩm, những người đem lòng yêu nét đẹp truyền thống này còn tìm đến những bản làng xa xôi để diện kiến quy trình ra đời của chúng.

Hàng chục sinh viên đang theo học ngành thiết kế thời trang từ TP. Hồ Chí Minh đã có những ngày trải nghiệm thú vị khi được cùng ăn, cùng ở, cùng khám phá nghề dệt Zèng của đồng bào Tà Ôi (A Lưới).

Không chỉ am hiểu những món ăn truyền thống của người đồng bào mình, ông Hồ Nhật Tân (SN 1958, người đồng bào Tà Ôi, ngụ xã A Ngo, huyện A Lưới) còn có khả năng học ngôn ngữ của dân tộc khác rất nhanh...

Nam Đông là huyện miền núi của tỉnh Thừa Thiên Huế, toàn huyện có 9 xã và 01 thị trấn; trong đó có 06 xã là đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 70%, chủ yếu là dân tộc Cơ tu và một số ít các dân tộc khác như Tà ôi, Pa cô, Pa hy, Vân kiều...

Boi p’ruc là tên gọi món muối cùng các loại lá, hạt thảo dược của người Tà ôi trên vùng cao A Lưới. Đây là muối chấm “thần thánh” dùng cho nhiều món ăn của bà con trong ngày thường và các ngày lễ truyền thống.

Học sinh dân tộc nói tiếng Việt khá sành sỏi, nhưng lại ngập ngừng khi sử dụng tiếng mẹ đẻ. Thế nên, trong vòng 5 năm, có gần 200 học sinh học tiếng Tà Ôi, Cơ Tu và Pa Cô ở hai huyện A Lưới, Nam Đông đã đọc thông, viết thạo chữ viết dân tộc mình, khiến mọi người phấn chấn.

Chiếu Âmber của người Tà Ôi (A Lưới) có giá trị tương đương vải dèng bởi nó tốn nhiều công sức. Để làm ra sản phẩm này, quy trình hái lá, tước, phơi khô, nhuộm, đan… có khi mất hơn cả tháng. Con gái Tà Ôi trước khi về nhà chồng phải có vài ba tấm chiếu này làm lễ vật thể hiện tình yêu thương và tôn trọng gia đình nhà trai.

Chiều 7/10, Sở GD&ĐT tổ chức tổng kết 5 năm triển khai dự án thí điểm phát triển ngôn ngữ viết Cơ Tu và 3 năm thí điểm phát triển ngôn ngữ viết Pa Kô, Tà Ôi cho gần 190 học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số tại 6 trường tiểu học huyện Nam Đông và A Lưới.