Tôi cũng cảm thấy bối rối khi thử đặt mình vào vai mẹ của Kem – cô bé trong bài “Một ngày học online của Kem” trên https://cuoituan.tuoitre.vn. Quả là không dễ quán xuyến ngay các ô với nhiệm vụ của từng ô trong phần mềm Microsoft Team, huống là một cô bé vừa vào lớp 2. Cũng không dễ để các cô bé, cậu bé ở lứa tuổi này thích thú và chịu khám phá với từng cửa sổ của các buổi học online. Lịch học lại quá dày đặc, từ 8h - 11h trưa, 2h - 4h30 chiều, mỗi buổi chỉ có một lần ra chơi. Thế nên, thấy xót xa quá chừng khi cô bé nhỏ xíu trong bài viết chỉ ra hạt cây bơ, cốc rau muống mới trồng ngoài cửa sổ và nói “Ước gì con là cái cây còn được đi tắm nắng!".
Nhưng Kem là cô bé hạnh phúc hơn nhiều bạn nhỏ khác vì còn có máy tính để học, có mẹ hỗ trợ và trường mà Kem học cũng đầu tư được một phần mềm tốt cho việc học online trong những ngày giãn cách. Máy tính, và nói chung là các phương tiện hỗ trợ cho học trò học online là điều khá nan giải ngay từ khi bước vào năm học mới này. Các địa phương bị phong tỏa, giãn cách gặp khó trong việc cung ứng vì các loại thiết bị này chưa được xếp vào hàng hóa thiết yếu đã đành, điều cần nói là không phải ai, gia đình nào cũng có đủ điều kiện để đáp ứng ngay nhu cầu học trực tuyến của con cái. Bùng phát trở lại vào cuối tháng tư, đầu tháng 5 và cho đến lúc này vẫn chưa hạ nhiệt, làn sóng COVID-19 thứ tư đã lấy đi rất nhiều cơ hội của người dân, trong đó có việc học, việc đến trường của học sinh các cấp.
Nhưng năm học mới vẫn cứ phải được bắt đầu. Bắt đầu ngay cả khi có sự chênh lệch rất lớn về tỉ lệ hộ sử dụng máy vi tính giữa thành thị và nông thôn với hơn 2,5 lần (tương ứng 51,5% và 19,2%) theo tổng điều tra năm 2019. Chúng ta rõ ràng chưa thể lượng định được tất cả mọi thứ, trong một tình huống gần như bất khả kháng trên một diện quá rộng. Cố gắng vận hành tốt nhất có thể là điều mà cả hệ thống chính quyền các cấp đang nỗ lực, trong bối cảnh từng bước kiểm soát dịch bệnh là vấn đề không chỉ của ngành Giáo dục.
Trước khi năm học mới bắt đầu và cho đến bây giờ nữa, đồng nghiệp của tôi ở nhiều tỉnh thành đã bắt đầu một cuộc vận động mới – quyên góp, hỗ trợ máy tính cũ, smart phone cũ cho học sinh ở những nơi thiếu hoặc không có điều kiện. Những món quà đầu tiên, cả mới và cũ – thông qua báo Sài Gòn Giải phóng hay báo Phụ nữ TP. Hồ Chí Minh đã bắt đầu được chuyển đến các học sinh chưa có phương tiện để vào năm học mới. Một số trường học ở TP. Hồ Chí Minh đã vận hành "ATM điện thoại - máy tính cũ" để kêu gọi thêm sự trợ giúp cho học sinh. Đây là cách làm, mô hình hay mà các tỉnh, thành nên áp dụng trước tình hình khó khăn hiện tại trong học online của năm học 2021-2022.
Điều quan trọng nhất nên hướng tới trong năm học “lịch sử” này có lẽ nằm ở chỗ không phải là học sinh phải học quá nhiều trong một buổi, một ngày mà cần những giờ học chất lượng. Tôi đã nghĩ đến điều này khi nhớ lại điều ước của bé Kem. Cũng mong các con sẽ được chăm chút, được “tắm nắng” nhiều hơn từ những giờ học có chất lượng và nhiều hứng thú sau những khởi động ban đầu của ngành Giáo dục.
Hoàng Mai