PGS TS Phạm Như Hiệp (giữa) cùng các cộng sự nhận giải thưởng Cố đô về Khoa học & Công nghệ
Lần đầu tiên áp dụng ở Việt Nam
Năm 2000, nội soi bắt đầu phát triển ứng dụng trong phẫu thuật đường tiêu hóa. Thời điểm đó, PGS.TS. Phạm Như Hiệp bắt tay vào nghiên cứu phẫu thuật nội soi trong điều trị bệnh lý dạ dày, tá tràng, chủ yếu điều trị thủng ổ loét và ung thư dạ dày. Ung thư dạ dày là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ung thư trên thế giới. Bệnh phổ biến ở các nước Nhật Bản, Triều Tiên, Đài Loan, Trung Quốc... Ở Việt Nam, theo số liệu của Bệnh viện K (Hà Nội), ung thư dạ dày đứng hàng đầu trong các bệnh ung thư tiêu hóa và đứng thứ 4 trong các loại bệnh ung thư... là điều làm ông trăn trở, luôn tìm giải pháp điều trị để giảm thiểu số lượng tử vong. Xuất phát từ chữ “tâm”, qua tra cứu sách vở và những chuyến tham gia hội nghị, hội thảo nước ngoài, ông ìm hiểu nghiên cứu điều trị thủng ổ loét dạ dày, tá tràng và phẫu thuật nội soi cắt phần xa dạ dày kèm vét hạch trong điều trị ung thư dạ dày.
PGS.TS. Phạm Như Hiệp cho biết, năm 1990 ở nước ngoài lần đầu tiên sử dụng phẫu thuật nội soi điều trị thủng ổ loét hành tá tràng với kỹ thuật đắp mạc nối lớn có sử dụng keo sinh học. Sau đó, kỹ thuật này phát triển ở Nhật Bản và các nước châu Á nhưng ở mức đơn giản. Năm 2000, kỹ thuật ấy có mặt tại Việt Nam do PGS.TS. Hiệp cùng với các cộng sự nghiên cứu ứng dụng phát triển với kỹ thuật phẫu thuật nội soi điều trị thủng dạ dày, tá tràng và cắt dạ dày vét hạch D2, kết hợp với hóa xạ trị trong điều trị ung thư dạ dày. Gần 10 năm nay, với nghiên cứu đánh giá của PGS.TS. Hiệp và các cộng sự, như Trần Ngọc Thông, Hồ Hữu Thiện, Trần Nghiêm Trung... về phẫu thuật nội soi 2 trô ca, nội soi lỗ nhỏ, nội soi 1 cổng điều trị thủng loét tá tràng đã cứu sống nhiều bệnh. Hơn nữa, việc ứng dụng nội soi cắt dạ dày kèm theo vét hạch là giải pháp tối ưu nhất nhằm phòng chống căn bệnh ung thư dạ dày. Tính ưu việt của các kỹ thuật trong công trình nghiên cứu của PGS.TS. Hiệp giúp bệnh nhân không đau, giảm biến chứng sau phẫu thuật, không để lại vết sẹo ở các vết mổ. Ưu điểm nữa là thời gian bệnh nhân nằm viện ngắn; đỡ tốn kém chi phí gấp hàng chục lần khi phải ra nước ngoài điều trị...
PGS. Hiệp (giữa) cùng các cộng sự phẫu thuật nội soi điều trị dạ dày
“Trồng người và cứu người”
Nhờ ứng dụng các kỹ thuật trên, BV Trung ương Huế và BV Trường đại học Y dược Huế có hàng trăm bệnh nhân được điều trị viêm loét, thủng ổ dạ dày, tá tràng và ung thư dạ dày. Bệnh cạnh đó, PGS.TS. Hiệp và các cộng sự đẩy mạnh công tác chuyển giao, ứng dụng kỹ thuật cho các BV trong cả nước thông qua các khóa đào tạo, tập huấn ngắn, dài hạn và cả "cầm tay chỉ việc"... PGS.TS. Hiệp cho biết, cũng từ công trình này, ông và các cộng sự đã viết chương trình đào tạo, mạnh dạn đổi mới phương pháp giảng dạy, phương pháp đánh giá sinh viên, giúp hàng chục sinh viên đại học và sau đại học, bác sĩ chuyên khoa bảo vệ thành công các luận văn, luận án cao học, tiến sĩ. Không chỉ thế, với khả năng sử dụng ngoại ngữ thông thạo, PGS.TS. Phạm Như Hiệp đã đào tạo chuyển giao kỹ thuật phẫu thuật cho gần 260 phẫu thuật viên ở các nước Singapore, Indonesia, Malaysia, Philippines... Đây chính là sự khẳng định thương hiệu của BV Trung ương Huế với bệnh nhân ở trong và ngoài nước. “Với tôi, một công trình nghiên cứu đạt giải là khẳng định giá trị lao động sáng tạo, nhưng điều quan trọng nhất là công trình ấy, kỹ thuật ấy được ứng dụng để cứu người và chuyển giao cho thế hệ trẻ tiếp tục ứng dụng sau này”, PGS.TS. Hiệp nói.
Hiện nay, với cương vị Giám đốc BV Trung ương Huế, PGS.TS. Hiệp không chỉ làm tròn vai của người lãnh đạo mà rất say nghề, tâm huyết tìm tòi nghiên cứu khoa học, ứng dụng những kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực y tế chuyên sâu để cứu người. Qua chia sẻ của PGS.TS. Hiệp, dù hoàn cảnh nào, ông đều xem trọng công tác cán bộ, trọng dụng người tài, người ham học bởi theo ông “Muốn trở thành thầy thuốc giỏi, phải có kiến thức và bản lĩnh”. Hiện, PGS.TS. Phạm Như Hiệp cùng với các cộng sự đang “vận hành” BV Trung ương Huế; trong đó, có cơ sở 2 tại huyện Phong Điền trở thành địa chỉ đào tạo, khám chữa bệnh chuyên sâu của quốc gia và quốc tế. Nhiều thế hệ sinh viên và đồng nghiệp đều đánh giá PGS.TS. Hiệp là con người “chuyên sâu”, bản lĩnh và luôn nghĩ đến sự nghiệp “Trồng người và cứu người”.
Công trình nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi trong điều trị dạ dày, tá tràng và ung thư dạ dày là 1 trong 8 công trình được Ban chỉ đạo Giải thưởng Cố đô về KHCN lần III - 2017 tỉnh Thừa Thiên Huế đánh giá xuất sắc, có giá trị cao về KHCN, ứng dụng thực tiễn, mang lại hiệu quả về kinh tế xã hội. Giải thưởng này được xét tặng theo định kỳ 5 năm một lần.
Minh Văn