Nhiều thông số môi trường vượt ngưỡng
Cơ sở GMGS Bãi Dâu (Công ty CP Phát triển thủy sản Huế) là cơ sở duy nhất trong số 14 cơ sở GMGS qua kiểm tra, quan trắc của Sở TN&MT có đầu tư hệ thống xử lý nước thải giết mổ và chế biến thủy sản. Tuy nhiên, tại đây có 8/10 thông số đặc trưng cho chất lượng nước thải GMGS được lấy mẫu và phân tích tại bể thu gom của cơ sở GMGS Bãi Dâu, gồm: độ màu, tổng chất rắn lơ lửng (TSS), nhu cầu oxi hóa học (COD), nhu cầu oxi sinh hóa (BOD5), amoni(NH4+), tổng Nitơ (Tổng N), tổng Photpho (Tổng P), coliform đều vượt ngưỡng cho phép.
Nước thải từ một cơ sở GMGS được thải trực tiếp ra môi trường chưa qua xử lý
Trong khi đó, một số cơ sở GMGS tập trung nằm xen kẽ trong khu dân cư như cơ sở Thuận An (Phú Vang), Thủy Dương (TX. Hương Thủy), Thủy Biều (TP. Huế)... vẫn hoạt động, trong khi hệ thống xử lý chất thải không được đầu tư xây dựng. Theo đó, chất thải được thải trực tiếp ra môi trường, chảy ra sông, hồ thủy lợi, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sản xuất kinh doanh của nhiều hộ dân lân cận.
Cách đây khoảng 1 năm, sau khi xóa sổ cơ sở GMGS ở phường Hương Sơ (TP. Huế), hầu hết chủ hàng tập trung về giết mổ tại lò mổ ở xã Phú Dương (Phú Vang). Ông Nguyễn Đăng Định, chủ cơ sở GMGS Phú Dương cho biết, thời điểm dịp tết, cơ sở gần như quá tải, vượt công suất mổ lợn, bò lên gấp 3 lần trong khi hệ thống xử lý chất thải không đảm bảo, gây ô nhiễm môi trường.
Đến nay, sau khi được chấn chỉnh và hạn chế chỉ còn 15 chủ mổ, bình quân mỗi ngày, cơ sở này chỉ giết mổ 50 con lợn, khoảng 10 con bò. Chất thải như phân, lòng lợn được một số người đến lấy về cho cá ăn; phân bò được thu mua để bón cho cây trồng... Dù đã được chấn chỉnh, nhưng theo ông Định vẫn cần phải nâng cấp thêm hầm xử lý, mái che, đường vào.
Qua kiểm tra hệ thống xử lý nước thải tại các cơ sở trên địa bàn tỉnh, có 13/14 cơ sở không có hệ thống xử lý nước thải đúng quy định, chủ yếu được xử lý sơ bộ bằng phương pháp lắng tại các hồ chứa kèm chức năng hồ sinh học trong khuôn viên cơ sở. Qua kiểm tra, các cơ sở GMGS Phú Dương, Thuận An (Phú Vang), Sịa (Quảng Điền) có 8 thông số đặc trưng (độ màu, tổng chất rắn lơ lửng (TSS), nhu cầu oxi hóa học (COD), nhu cầu oxi sinh hóa (BOD5), amoni (NH4+), tổng Nitơ (Tổng N), tổng Photpho (Tổng P), coliform vượt quá giới hạn cho phép theo QCVN 40:2011/BTNMT. Các thông số như COD, BOD5, amoni, coliform tại 13/14 cơ sở khác vượt ngưỡng cho phép, như cơ sở GMGS Lộc An, Quảng Thành, Thủy Dương, Thủy Châu, Bình Điền, Hương Văn, Quảng Phú, Vinh Thanh, Thủy Biều.
Cần rà soát, quy hoạch hợp lý
Theo đánh giá của Chi cục Bảo vệ môi trường, do hệ thống xử lý chất thải không được các cơ sở đầu tư xây dựng theo đúng quy định hoặc nếu có đầu tư cũng chỉ mang tính đối phó nên hiệu suất xử lý thấp. Hiện tượng ruồi, muỗi và mùi hôi phát tán mạnh vào môi trường khá phổ biến, làm giảm chất lượng môi trường nước, đất và không khí.
Theo đề xuất của Sở TN&MT, công tác quy hoạch điểm GMGS cần được xem xét, rà soát và đánh giá lại. Cụ thể như các cơ sở GMGS Thủy Biều, Quảng Thành, Quảng Thái, thị trấn Sịa, Bình Điền, Vinh Thanh, Thuận An, Bãi Dâu cần có phương án điều chỉnh hợp lý theo đúng tình hình thực tế cũng như quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội của địa phương.
Trước mắt, để phục vụ nhu cầu thực phẩm thịt sạch của người dân trên địa bàn tỉnh, đơn vị chủ quản, cụ thể là Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh cần tăng cường giám sát hoạt động giết mổ, tiêu độc khử trùng, an toàn vệ sinh thực phẩm tại các cơ sở GMGS. Đôn đốc và bắt buộc các cơ sở GMGS thường xuyên nạo vét, khơi thông kênh mương dẫn thải, tăng cường đầu tư và sử dụng hệ thống biogas hợp lý, tránh hiện tượng quá tải gây tác động đến môi trường.
Đối với những cơ sở nằm ngoài quy hoạch như cơ sở GMGS phường Thủy Biểu (TP. Huế); xen kẽ trong khu dân cư tập trung như cơ sở GMGS xã Quảng Thành, xã Quảng Thái, xã Bình Điền, thị trấn Thuận An; trong thành phố như cơ sở GMGS Bãi Dâu, cơ quan chức năng cần căn cứ các quy định hiện hành và phù hợp thực tế để tiến hành rà soát và xây dựng lộ trình thực hiện đình chỉ hoạt động các cơ sở không nằm trong quy hoạch; các cơ sở không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm hoặc có kế hoạch đưa các cơ sở này vào khu quy hoạch, khu sản xuất tập trung.
Để giảm tải, tránh tình trạng quá tải cho các cơ sở GMGS nhỏ lẻ tại các vùng ven thành phố, vùng phụ cận như từng xảy ra ở cơ sở GMGS Phú Dương (Phú Vang), các cơ sở GMGS tập trung theo quy hoạch ở vùng Chòi, phường Hương An (TX. Hương Trà), xã Thủy Phù, phường Thủy Phương (TX. Hương Thủy) cần đẩy mạnh xúc tiến, kêu gọi sớm đầu tư xây dựng cơ sở quy mô, hiện đại, đáp ứng nhu cầu giết mổ cho khu vực phía Bắc và phía Nam TP. Huế.
Bài, ảnh: Hoài Thương