Trao đổi về khu vực kinh tế ngầm, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, khu vực kinh tế ngầm được hiểu là khu vực kinh tế chưa được quan sát, gồm 5 thành tố: Thành tố thứ nhất là kinh tế ngầm, bao gồm các hoạt động sản xuất kinh doanh hợp pháp nhưng chủ các cơ sở kinh doanh đó không khai báo vì mục đích trốn thuế, không nộp thuế thu nhập, thuế giá trị gia tăng hay trốn đóng bảo hiểm xã hội, không thực hiện các chế độ báo cáo theo pháp lý của nhà nước (báo cáo tài chính, báo cáo thống kê).
Thành tố thứ hai là các hoạt động kinh tế bất hợp pháp, bị pháp luật cấm như buôn bán ma túy, hoạt động mại dâm, hay bao gồm cả hoạt động hợp pháp nhưng do các cơ sở kinh doanh bất hợp pháp thực hiện, những cơ sở không đăng ký kinh doanh.
Ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê
Thành tố thứ ba là khu vực kinh tế chính thức chưa được quan sát. Khu vực này bao gồm các hoạt động sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ, không phân biệt sản xuất kinh doanh hay hộ cá thể hoặc không rõ quan hệ lao động giữa chủ lao động với người lao động, không có hợp đồng lao động.
Thành tố thứ tư, khu vực kinh tế tự sản tự tiêu của hộ gia đình như hộ gia đình tự sản xuất, tự tích lũy để trang trải cho cuộc sống. Thành tố thứ năm là các hoạt động thu thập dữ liệu cơ bản bị bỏ sót, thiếu.
Ông Lâm cho biết, nhìn chung khu vực kinh tế chưa được quan sát là khu vực ngành thống kê rất khó thu thập được số liệu. Chính vì thế, trong thời gian tới, Tổng cục Thống kê đang nghiên cứu Đề án xác định nội hàm của kinh tế ngầm có những nội hàm gì, diễn ra ở những ngành kinh tế nào, trong các lĩnh vực như thế nào. Nội hàm của kinh tế bất hợp pháp có những nét đặc trưng gì, diễn ra ở những ngành nào và trách nhiệm về quản lý nhà nước ở các Bộ, ngành nào?...
“Đến nay, những nội hàm này đã được Tổng cục Thống kê nghiên cứu khá thấu đáo. Tổng cục đang làm việc với các Bộ, ngành để xây dựng Đề án về khu vực kinh tế chưa được quan sát, từ đó có kế hoạch triển khai thu thập thông tin, tính toán kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các thành tố trong khu vực kinh tế chưa được quan sát”, ông Lâm cho biết.
Riêng đối với thành tố kinh tế phi chính thức đã được Tổng cục Thống kê thu thập số liệu trong nhiều năm nay. Đối với quốc tế, khái niệm phi chính thức là những hoạt động sản xuất kinh doanh không đăng kí kinh doanh, không có tư cách pháp nhân. Tại Việt Nam, những hoạt động như buôn bán nhỏ, buôn bán vỉa hè, xe ôm đều đã được thống kê các số liệu 5 năm làm tổng điều tra một lần.
“Khi làm tổng điều tra này, ngành thống kê có đi lập danh sách thống kê của từng loại hình hoạt động để điều tra, thu thập không bị thiếu, hàng năm làm điều tra chọn mẫu để tính toán. Cho nên, khu vực kinh tế phi chính thức đã được Tổng cục Thống kê thu thập thông tin và tính toán. Chỉ có điều khi đi thu thập thông tin, các đối tượng cung cấp thông tin có xác thực hay không lại là vấn đề cần phải được kiểm định, đánh giá cụ thể hơn về mặt quy mô liên quan đến các chỉ tiêu kinh tế, đặc biệt là chỉ tiêu GDP”, ông Lâm cho hay.
Theo VOV