Chương trình hành động vì đại dương
Vì nhiều lý do, thảm họa và sự kiện thảm khốc, “chưa từng có” được đánh giá là tính từ được sử dụng nhiều nhất và thường xuyên nhất trong năm 2020. Tuy nhiên, dịp cuối năm cũng lại mang đến một cơ hội mới để sử dụng cụm từ này theo ý nghĩa tích cực hơn, khi các nhà lãnh đạo của 14 quốc gia đưa ra chương trình hành động vì đại dương mới được củng cố bằng cách quản lý bền vững 100% vùng biển quốc gia. Trong đó, các quốc gia châu Á – Thái Bình Dương đã có mặt trong hội đồng cấp cao, cụ thể là bao gồm các nhà lãnh đạo của Australia, Fiji, Indonesia, Nhật Bản và Palau.
Điều này báo hiệu các chính sách quốc gia mới sẽ được củng cố nhằm cân bằng giữa việc sử dụng bền vững đại dương với việc bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái biển và ven biển. Nếu được thực hiện đầy đủ, cam kết được xây dựng trong tháng 12 có thể khởi động một sự thay đổi chưa từng có về quản lý đại dương. Điều này rất quan trọng để củng cố một tương lai bền vững và thịnh vượng cho các thế hệ con người và hệ sinh thái biển.
5 biện pháp quan trọng mà các chính phủ có thể triển khai
Đầu tiên, hãy ngừng cho phép đánh bắt quá mức. Đánh bắt quá mức vẫn là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe đại dương. Nó được thúc đẩy bởi chính sách cho phép cung cấp quá mức và đánh bắt quá mức, cộng thêm trợ cấp đã làm méo mó thị trường. Hậu quả được cảnh báo rõ ràng về sự suy giảm trong trữ lượng cá và Ngân hàng Thế giới (WB) đã đánh giá rằng, quản lý nghề cá bền vững sẽ tạo ra sản lượng cá đánh bắt lớn, có giá trị hơn với mức độ đánh bắt thấp hơn.
Nhìn chung, tùy vào từng quốc gia, các chính phủ nên thiết lập quy trình và hỗ trợ quản lý nghề cá dựa vào hệ sinh thái. Nó là giải pháp quan trọng để hỗ trợ nhu cầu dinh dưỡng và sức khỏe.
Thứ hai, cần phải tính đến giá trị đại dương. Cụ thể, tổng giá trị của đại dương được ước tính khoảng 24 nghìn tỷ USD, song hiện đại dương đang đối mặt với tình trạng thiếu đầu tư nghiêm trọng. Trong 10 năm qua, chỉ có 13 tỷ USD được đầu tư vào các dự án bền vững thông qua hoạt động từ thiện và các dự án phát triển chính thức. Mức đầu tư đóng góp bởi khu vực doanh nghiệp thậm chí còn ít hơn.
Ví dụ: Lợi ích đáng kể của các hệ sinh thái ven biển như rạn san hô, đất ngập nước ven biển và rừng ngập mặn vốn đóng vai trò là “vùng đệm tự nhiên” trước bão hiếm khi được định lượng và tính đến trong việc bảo vệ bờ biển. Có nghĩa là các quyết định về giảm thiểu rủi ro và ngân sách đang được thực hiện mà không nhận ra đầy đủ giá trị của các yếu tố này.
Về vấn đề này, giới chuyên gia khuyên các nước nước nên tạo các tài khoản đại dương quốc gia để cung cấp thông tin đúng đắn cho các quyết định về hoạch định chính sách và quản lý tài nguyên. Các tài khoản đại dương này không chỉ bao gồm những gì đại dương tạo ra (như GDP), mà còn bao gồm cả thu nhập từ đại dương để tính đến lợi ích cho con người và nhiều lợi ích khác... từ đó tiến hành giám sát tính bền vững.
Thứ ba, cần thích hợp các khung chính sách. Các nhà hoạch định chính sách phải từ chối những cách tiếp cận phân mảng dựa trên lĩnh vực và lãnh thổ, thay vào đó là hướng tới quản trị phù hợp với mục đích, bao gồm cả chính sách và luật pháp.
Các khuôn khổ chính sách tích hợp có thể mở rộng sang việc phát triển các kế hoạch chiến lược nhằm hướng dẫn tăng trưởng kinh tế theo hướng lành mạnh với môi trường và tạo dựng môi trường pháp lý nhằm xây dựng lòng tin của nhà đầu tư và giảm sự chậm trễ đối với việc triển khai các dự án đại dương bền vững. Chìa khóa cho sự hiệu quả và tính bền vững của tất cả các biện pháp này là quá trình phát triển được thực hiện đầy đủ với sự tham gia của toàn bộ cộng đồng, người dân bản địa, khu vực tư nhân và các bộ phận khác nhau của chính phủ và phải dựa trên khoa học.
Thứ tư, sử dụng bộ công cụ chính sách đầy đủ. Ngoài các lệnh cấm, quy tắc và tiêu chuẩn môi trường cần thiết, các quốc gia có thể sử dụng các chính sách dựa trên thị trường.
Ngoài ra, để giải quyết cuộc khủng hoảng nhựa khồng lồ và tình trạng ô nhiễm ngấm ngầm làm mở rộng “vùng chết” của đại dương, chúng ta cần phải ngăn cản các mô hình và hành vi kinh doanh lãng phí và gây ô nhiễm bằng cách yêu cầu các nước hành động, đóng góp công bằng và khuyến khích các doanh nghiệp xanh. Về một số nước nhất định, Ấn Độ và Singapore đang thực hiện các công cụ chính sách dựa trên thị trường để hướng tới một nền kinh tế vòng tròn, nơi phế phẩm bị loại bỏ và các sản phẩm, vật liệu được “giữ lại để sử dụng” càng lâu càng tốt.
Cuối cùng, trở thành khu vực lấy đại dương làm ưu tiên. Đại dương duy nhất của hành tinh kết nối tất cả chúng ta. Chính vì vậy, chính sách không phù hợp và không đủ nỗ lực để bảo vệ vốn tự nhiên vốn có của đại dương, nền tảng cho nền kinh tế và phúc lợi của khu vực, cung cấp hàng nghìn tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu có thể sẽ bị thiếu hụt.
HẠNH NHI
(Lược dịch từ Jakarta Post)