Lễ cúng dâng zèng là một nghi thức tâm linh độc đáo và mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào Tà Ôi ở huyện A Lưới. Đây không chỉ là cách thể hiện lòng biết ơn đến Giàng (Ông Trời), mà còn tôn vinh nghề dệt zèng – một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận.

Hết xoay vần trên nương rẫy với cây lúa, cây sắn, thêm mấy rừng keo tràm; trong nhà thì tất bật chăm đàn lợn, đàn gà, thêm trâu bò ngoài vườn, đêm xuống lại cần mẫn ngồi dệt từng tấm zèng, đôi vợ chồng người Tà Ôi A Viết Thị Mai không lúc nào chịu ngơi tay, quyết tâm vươn lên làm giàu trên mảnh đất biên cương.

Những nhịp đập rộn ràng trong lồng ngực trẻ, có niềm tự hào là người con gái Tà Ôi, chị Hồ Thị Hương (thôn A Đeeng, xã Bắc Sơn, A Lưới) luôn ấp ủ khát khao giữ gìn, lan tỏa những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Thành lập hợp tác xã (HTX) dệt zèng; câu lạc bộ văn hóa văn nghệ dân gian tại địa phương; xây dựng Farmstay và thiết kế những tour du lịch trải nghiệm mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống, là cách “bông hoa Tà Ôi” tỏa hương.

Hôm đến xã Hồng Thủy xa xôi của huyện biên giới A Lưới, tôi gặp hình ảnh dưới dòng suối uốn lượn giữa núi rừng, người phụ nữ Pa Cô đang mải miết “săn” cá bống. Mồ hôi ướt lưng chiếc áo cũ, dệt bằng vải zèng truyền thống, nhỏ giọt trên đôi má hồng rực lên dưới nắng. Nụ cười cũng rạng rỡ như nắng và mộc mạc, hiền lành như lá rừng. “Bức tranh” thật đẹp khiến chúng tôi không thể nào không “chốt” cái hẹn ngược suối.

Triển lãm tư liệu ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh, triển lãm tranh dân gian, lễ hội ẩm thực, thao diễn dệt Zèng, trưng bày các đặc sản của đồng bào dân tộc miền núi… nằm trong sự kiện Ngày hội “Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc miền núi” tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ 15-2024 thu hút đông đảo người dân, du khách tham gia.

Hàng chục sinh viên đang theo học ngành thiết kế thời trang từ TP. Hồ Chí Minh đã có những ngày trải nghiệm thú vị khi được cùng ăn, cùng ở, cùng khám phá nghề dệt Zèng của đồng bào Tà Ôi (A Lưới).

Ngày 7/12, UBND tỉnh có Quyết định số 2954/QĐ-UBND công nhận nghề dệt zèng A Roàng, xã A Roàng (A Lưới) là nghề truyền thống tỉnh Thừa Thiên Huế.

Dệt zèng vô hợp tác, rồi bước qua thời trang hiện đại… Thế nhưng, để “sống” được với zèng, tiếp tục lại là một trăn trở.