Té ra cái vùng Ngũ Điền từng rất khổ, rất xa, rất khó khăn nhiều bề quê tôi có khá đông người làm nghề viết, cả văn và báo. Trong đó có anh bạn trẻ, phóng viên Đài Phát thanh Truyền hình Thừa Thiên Huế, giờ “trở chứng”, toàn viết trên trang facebook của mình về kỷ niệm, tập hợp lại, in tới mấy cuốn sách hót hòn họt. Toàn thời đói khổ mà vui.

Mới xong trận lụt to, vào "phây" của chú em đã thấy rộn ràng khi được biết chủ nhật đến quê tôi tổ chức đua ghe. Bao ký ức một thuở lại ùa về. Vậy là, dù bận rộn bao công việc phải lo và phải làm, cũng vội vàng sắp xếp để chủ nhật về làng coi… đua.

Mưa đầu mùa nhẹ nhàng như cô thôn nữ vừa mới lớn, hương thơm đồng nội thật tinh khôi, những hạt sương long lanh như pha lê treo trên đầu ngọn cỏ, sóng lúa xanh mượt nhấp nhô theo làn gió, xa xa... những rặng tre già cong gọng vó bên dãy nhà tranh, có lọn khói bếp với vũ điệu êm đềm trên mái lá. Ôi quê hương tôi, mộc mạc yên bình như cuộc sống của những con người nơi đây.

Phú Lộc quê tôi - nơi thực dân Pháp đầu tiên đổ quân để tái chiếm Huế đầu năm 1947 và cũng là nơi mở màn chiến dịch Huế - Đà Nẵng tháng 3/1975.

Đối với những ngư dân đi biển ven bờ như quê chồng tôi (Phú Diên, Phú Vang) thì mùa lưới cá khoai có lẽ là mùa biển được trông chờ nhất trong năm. Bởi đây là mùa “kiếm gạo” để bà con dành dụm cho một cái tết ấm no. Nhưng để có cái tết sung túc thì ngư dân cũng không ít nhọc nhằn, quăng quật với sóng gió mùa biển động.

Chợ Đình – ngôi chợ nhỏ quê tôi – với cái tên thật dễ hiểu và dễ nhớ. Sở dĩ gọi là chợ Đình đơn giản vì nó nằm cạnh một ngôi đình trong làng. Ngôi đình cổ kính đã có từ rất lâu đời, dưới những tán cây cổ thụ sum suê. Không biết vì sao mà mọi người lại họp chợ ở đây, tôi chỉ biết là khi tôi còn nhỏ, mỗi lần mẹ bảo đi mua củ hành, bó rau về nấu cơm chiều thì tôi lại chạy ù ra ngôi chợ nhỏ nằm kế bên ngôi đình này.

Trước đây, tôi không thích ăn cơm hến. Bởi không thích nên trong cuốn sách viết về ẩm thực bình dân xứ Huế của tôi “Về Huế ăn cơm” cũng có một tản văn nói về món hến, nhưng mà là hến phay hay canh hến nấu với bầu, với rau chứ không phải cơm hến... Tất nhiên, phải khẳng định đó là những món ngon từ sông Ô Lâu, phá Tam Giang quê tôi. Bây giờ thì tôi đã thấy mình đã thiếu sót khi không đề cập chi đến món cơm hến.

Phú Lộc quê tôi - nơi thực dân Pháp đầu tiên đổ quân để tái chiếm Huế đầu năm 1947 và cũng là nơi mở màn chiến dịch Huế - Đà Nẵng vào tháng 3/1975. Để cắm được ngọn cờ chiến thắng lên nóc dinh Độc Lập vào trưa 30/4/1975 đã có tầng tầng lớp lớp cán bộ, chiến sĩ ngã xuống.

Lâu lắm rồi, Mai mới nghe thấy tiếng chuông chùa ngân vang vào khoảng không bất tận. Mẹ khóc hết nước mắt, còn bố ngồi lầm lỳ trên phản gỗ.