Vé và chiến lược cho di sản

Tuy nhiên, đằng sau những điều này còn có những vấn đề khác mà di sản phải đối diện và giải quyết. Với Hội An, đó là mối quan hệ tương tác giữa phạm vi, không gian và tuổi tác của di sản với một lượng du khách có vẻ như đang trở nên quá tải so với một đô thị cũ, nhỏ nhắn với khoảng trên 1 vạn dân. Nhưng trước mắt, còn là tình trạng thất thu vé tham quan di sản để có sự đầu tư trở lại cho di sản mà Hội An cũng như nhiều điểm tham quan du lịch khác phải tìm cách giải quyết. Theo thông tin từ Vietnamnet, chỉ có khoảng 700.000/1,6 triệu du khách mua vé vào tham quan đô thị cổ này trong năm 2013. Việc khách lẻ, khách đoàn trốn vé cũng là điều được ông Võ Phùng - Giám đốc Trung tâm Văn hóa Thông tin Hội An thừa nhận.

Tiền nhân đã nói: không có bữa ăn nào là miễn phí bởi lẽ, cho dù không phải trả tiền thì người thụ hưởng cũng phải tiêu tốn chi phí cơ hội cho bữa ăn đó dưới những hình thức khác nhau. Việc đóng góp phần mình để đầu tư trở lại cho việc quản lý, bảo tồn, trùng tu tôn tạo di tích do vậy, cũng là điều đương nhiên. Vấn đề là ở chỗ, phải thể hiện cho được tính hợp lý, tính minh bạch và giá trị tương quan mà người tham quan được thụ hưởng...

Dù có những vấn đề nội tại trong mối tương quan chung, song rõ ràng là Quần thể di tích Cố đô Huế không vấp phải những áp lực như Hội An đang có khi biên độ, phạm vi và không gian di sản lớn hơn rất nhiều lần. Theo TS Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế thì lượng khách đến thăm di tích Huế hiện nay đang ở mức tương đương với Hội An. Xét về tỷ lệ không gian thì lượng khách phải đông khoảng gấp 10 lần nữa mới ngang như Hội An hiện nay. Có lẽ, những giải pháp kích cầu, đổi mới và nâng chất lượng hướng dẫn, dịch vụ mà Trung tâm đã và vẫn đang thực hiện là một sự “nôn nóng” hợp lý. Hiểu theo một góc độ khác, đây cũng là sự chống thất thu cho một năng lực đón nhận hãy còn tiềm tàng của hai di sản văn hoá vật thể và phi vật thể của Cố đô Huế. Cũng theo TS Phan Thanh Hải thì so về quy mô, giá vé vào thăm di tích Huế hiện vẫn khá rẻ so với Hội An và nếu tính giá trị văn hóa cung đình to lớn mà Huế có thì vẫn còn là quá rẻ.        

Trả lời câu hỏi về giá vé như hiện tại đã hợp lý? Và di tích Huế rồi có chịu áp lực về sự quá tải? Về những tác động của con số lượt khách mà chúng ta sẽ phải trả giá, đương nhiên không phải là bây giờ, câu trả lời của Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế là với lượng du khách đã đạt được trong vài năm gần đây, trước mắt, Quần thể di tích Cố đô Huế vẫn cần thu hút thêm khách đến tham quan. Nhưng về lâu dài, một chiến lược chiều sâu để khai thác nhưng vẫn giữ di tích bền vững và nâng cao giá trị di tích cũng là điều đã được nghĩ đến...