Đối với những người khỏe mạnh, sau khi nhiễm COVID-19 sức khỏe trở lại bình thường chỉ trong vòng 1-2 tuần sau nhiễm bệnh. Tuy nhiên, một số người lại gặp phải các tình trạng hậu COVID-19 có thể khiến kích thước não giảm, làm giảm chất xám ở những vùng kiểm soát cảm xúc và trí nhớ. Di chứng thần kinh hậu COVID-19 được ghi nhận với các biểu hiện thường gặp như là nhức đầu, chóng mặt, thay đổi ý thức, rối loạn khứu giác và vị giác, co giật và đột quỵ.
Theo báo cáo của tạp chí Nature - Đại học Oxford (2022) công bố bằng chứng liên quan đến những bất thường ở não bộ của bệnh nhân hậu COVID-19 sau khi chụp cộng hưởng từ (MRI) ở não đã rút ra những hội chứng sau:
Hội chứng sương mù não hậu COVID-19: Hội chứng sương mù não là một dạng rối loạn chức năng nhận thức, có thể gây ra một số các triệu chứng khó chịu: Mệt mỏi, kém tập trung, thiếu minh mẫn. Từ đó, chất lượng cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng. Do đó, nếu để kéo dài tình trạng này mà không được điều trị, người bệnh có thể gặp các tình trạng sức khỏe nguy hiểm khác.
Theo một số bằng chứng, sự suy giảm này tương quan với sự thay đổi trong cấu trúc não liên quan đến tư duy và các kỹ năng tinh thần khác. Để có bằng chứng thuyết phục hơn, các nhà khoa học sẽ tiếp tục đánh giá hình ảnh và kiểm tra những người tham gia nghiên cứu này trong 1 hoặc 2 năm tới.
Tiêm chủng đủ và đúng liều vắc-xin phòng COVID-19 là cách tốt nhất bảo vệ bản thân trước đại dịch. Ảnh: MC
Một số biến chứng thần kinh do hậu COVID-19:
Rối loạn chức năng thần kinh: Ở bệnh nhân COVID-19, rối loạn chức năng thần kinh xảy ra ở hơn 80% bệnh nhân. Những triệu chứng này có thể là biểu hiện ban đầu của COVID-19 và có thể xảy ra khi không có triệu chứng ngạt mũi hay chảy nước mũi.
Trong một loạt bệnh nhân COVID-19 được thống kê cho thấy có khoảng 44% bệnh nhân bị ảnh hưởng đã phục hồi chức năng khứu giác trong vòng 8 ngày sau khi hết các triệu chứng khác của bệnh.
Bệnh não: Ở những bệnh nhân COVID-19 nặng, bệnh não thường gặp hơn cả. Tình trạng hạ oxy máu gặp phổ biến, cũng như rối loạn chuyển hóa.
Hội chứng Guillain-Barré: Đây là bệnh viêm đa cơ cấp tính đặc trưng bởi tình trạng tiến triển nhanh, đối xứng, khó cử động khi thăm khám, kèm theo các triệu chứng về cảm giác ở một số bệnh nhân.
Các bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng thần kinh bắt đầu ở ngày thứ 7 của bệnh sau khi có các biểu hiện về hô hấp. Một số bệnh nhân bị yếu cả tứ chi, có hoặc không mất cảm giác. Một số bệnh nhân khác lại bị tổn thương dây thần kinh mặt, khó nuốt...
Viêm tủy não lan tỏa cấp tính: Viêm não lan tỏa là một hội chứng khử myelin đa ổ, thường xảy ra vài tuần sau khi bị nhiễm trùng, thường có các biểu hiện là các triệu chứng thần kinh khu trú, kèm theo bệnh não.
Viêm não và viêm tủy lan tỏa cấp tính thường được coi là biến chứng sau nhiễm trùng, được điều trị bằng thuốc corticosteroid hoặc các liệu pháp miễn dịch khác.
Đột quỵ: Đột quỵ không thường xuyên xảy ra ở bệnh nhân nhiễm COVID-19. Tỷ lệ đột quỵ do nhồi máu não liên quan đến COVID-19 chiếm tỷ lệ 0,4 -> 2,7%, tỷ lệ xuất huyết não là 0,3 - 0,9%. Tỷ lệ các bệnh mạch máu não liên quan đến COVID-19 khác nhau ở các vùng dịch lớn trên thế giới.
Nguy cơ đột quỵ có thể thay đổi tùy theo mức độ nghiêm trọng của COVID-19.
Thông thường, đột quỵ xảy ra vào thời điểm từ 1 - 3 tuần sau khi khởi phát các triệu chứng COVID-19.
Tóm lại, đại dịch COVID-19 vẫn chưa tạm lắng, gây ra nhiều biến chứng trong và sau nhiễm khó lường trước được. Trong xu thế phát triển kinh tế, hòa nhập cộng đồng,… chúng ta đừng chủ quan, hãy đảm bảo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, Bộ Y tế là tiêm chủng đủ và đúng liều vaccine phòng COVID-19, vẫn đảm bảo tối thiểu 2k (khẩu trang, khử khuẩn), đặc biệt người trên 50 tuổi và có bệnh nền (tăng huyết áp, tim mạch, đái tháo đường, béo phì, suy thận mạn, suy giảm miễn dịch, ung thư,…).
TS. BS. Nguyễn Đức Hoàng