Tổng thống Mỹ Barack Obama (trái) bắt tay với Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang trong chuyến thăm Phủ Chủ tịch ở Hà Nội sáng 23/5/2016. Ảnh: Reuters

Chuyến công du đến quốc gia năng động và phát triển nhanh chóng ở Đông Nam Á này là chuyến đi đầu tiên của Tổng thống Obama và cũng là chuyến thăm thứ 3 của một tổng thống đương nhiêm Mỹ kể từ cuối chiến sự năm 1975.

"Chúng tôi đến đây như một biểu tượng của việc tăng cường quan hệ mà chúng tôi đã thực hiện trong vài thập kỷ qua", Tổng thống Obama khẳng định với Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Hà Nội trong buổi gặp đầu tiên trước một loạt các cuộc họp với các lãnh đạo cấp cao của Chính phủ Việt Nam.

Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết, ông hy vọng chuyến thăm 3 ngày của ông sẽ chứng minh cho nhân dân Việt Nam thấy "sự ấm áp và tình bằng hữu" tồn tại giữa hai nước.

Theo đánh giá của các nhà phân tích, Việt Nam và Hoa Kỳ đã trải qua một sự thay đổi hoàn toàn đáng kinh ngạc trong mối quan hệ từ những cựu thù thời chiến để trở thành các đồng minh trong khu vực.

Trong một hành động mang tính biểu tượng cho sự thay đổi đó, 2 nhà lãnh đạo của Việt Nam và Hoa Kỳ có cái bắt tay đầy ý nghĩa trước bức tượng bán thân lớn Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trước đó, khi đoàn xe của Tổng thống Obama chạy qua thành phố sáng nay (23/5), hàng ngàn người dân đã đứng xếp hàng trên các tuyến phố Hà Nội, cầm trên tay nhiều điện thoại thông minh để chụp hình.

"Tôi thích Obama vì ông ấy có vẻ ôn hòa", Nguyễn Toàn Thắng, một nhân viên văn phòng, nói với AFP. "Đây có lẽ là cơ hội một lần trong đời của tôi để thấy một Tổng thống Mỹ đến thăm Việt Nam".

Theo lịch trình, Tổng thống Obama cũng sẽ hội đàm với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, nhưng cuộc gặp mặt đối mặt được cho là quan trọng nhất là cuộc gặp với Tổng Bí Thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, sẽ diễn ra vào chiều nay.

Chia sẻ mối quan tâm chung

Cả hai quốc gia từ lâu đã thúc đẩy mối quan hệ thương mại chặt chẽ hơn, khi Mỹ hy vọng sẽ khai thác vào sự giàu có của tầng lớp trung lưu đang ngày càng nở rộ Việt Nam. Trong khi đó, nhà lãnh đạo Hà Nội mong muốn sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh để ngăn chặn các mối đe dọa từ phía đối lập, AFP cho biết.

Tuy nhiên, cả Washington và Hà Nội cùng chia sẻ những mục tiêu an ninh chung, nhất là khi Bắc Kinh đang tiếp tục thể hiện sức mạnh của mình trong vùng biển chiến lược đang có tranh chấp ở Biển Đông mà Việt Nam cũng tuyên bố quyền sở hữu trên hòn đảo chính và các rạn san hô.

Chính quyền Obama xem chuyến đi tuần này như một cơ hội để đẩy mối quan hệ tiến xa hơn nữa trong giai đoạn tái lập quan hệ, khi Việt Nam giờ đây là một cầu nối quan trọng trong chiến lược xoay trục sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ, vốn rất được khen ngợi.

Một trọng tâm đàm phán sẽ là việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí của Mỹ, vết tích cuối cùng của cuộc chiến tranh kéo dài hàng thập kỷ giữa hai quốc gia.

Những người ủng hộ cho rằng, việc dỡ bỏ cấm vận là rất quan trọng để giúp Việt Nam cải thiện tuyến phòng thủ ven biển và tăng cường các trang thiết bị quân sự chủ yếu có nguồn gốc từ Nga đã lỗi thời.

Hướng tới tương lai

Theo AFP, thương mại sẽ chiếm ưu thế trong suốt chuyến đi, khi Tổng thống Obama sẽ dành nhiều quan tâm đến Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP, trong đó có việc cắt giảm thuế quan đối với nhiều mặt hàng.

Chiều ngày mai (24/5), Tổng thống Obama sẽ bay vào thành phố Hồ Chí Minh - trung tâm thương mại thịnh vượng của đất nước, 4 thập kỷ sau khi quân đội Mỹ rút lui. Ở đó, người đứng đầu Nhà Trắng sẽ gặp gỡ các doanh nhân công nghệ cao và có cuộc trò chuyện với một số thanh niên Việt Nam.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, cả 2 nước đã tuyên bố hợp tác để đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu ở Việt Nam – quốc gia đặc biệt dễ bị ngập lụt và xâm nhập mặn.

Chuyến thăm diễn ra trong thời điểm khi mà nước Mỹ đang dành được sự yêu mến trong lòng người dân Việt Nam.

Một cuộc thăm dò năm ngoái của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy, 78% người dân Việt Nam có quan điểm khá thiện chí với Mỹ, đứng thứ ba ở châu Á, chỉ sau Philippines và Hàn Quốc, và tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn ở những người trẻ tuổi.

Giống như hầu hết thanh niên Việt Nam, anh Đoàn Quang Vinh, 25 tuổi, đến từ Hà Nội, đã ra đời lâu sau chiến tranh, nói với AFP rằng: "Đối với tôi, cuộc chiến tranh Mỹ - Việt Nam là vấn đề của quá khứ, và mặc dù chúng ta không được quên quá khứ, nhưng chúng ta cũng không nên dừng lại ở đó. Chúng ta nên nhìn vào tương lai!".

Tố Quyên (Lược dịch từ AFP, Reuters & CNA)