Câu chuyện của chúng tôi với thượng tá Trần Trung Thành cứ dài theo với kỷ niệm về những ngày tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên đất bạn Lào anh em.
Thượng tá Trần Trung Thành (phía trước, bên phải) cùng đồng đội trong một lần tìm kiếm, cất bốc, quy tập mộ liệt sĩ tại Lào
Mùa khô năm 1999 – 2000, khi anh cùng với cán bộ, chiến sĩ Đội 192 đang tổ chức lực lượng khảo sát, tìm kiếm ở bản Lực Động thuộc huyện Tà Ổi tỉnh Salavan (Lào) thì nghe dân báo có 6 mộ liệt sĩ ở bản Bạc. Theo nguồn tin, từ bản Lực Động vào đến vị trí có mộ cả đi lẫn về phải đi bộ mất 6 ngày. Không một phút suy nghĩ, anh cùng với 10 anh em khác chuẩn bị ba lô, cuốc xẻng, lương thực, thực phẩm rồi tức tốc lên đường. Tuy nhiên, con đường từ bản Lực Động đến bản Bạc lắm gian nan và nhiều vất vả, cả mấy anh em phải băng rừng, lội suối đi bộ hết gần 5 ngày ròng rã mới đến nơi. Sau một ngày đào bới, tìm kiếm, kết quả đơn vị đã cất bốc, quy tập được 6 phần mộ liệt sĩ.
Kỷ niệm mà anh và đồng đội không thể nào quên đó là lần quy tập mộ liệt sĩ mùa khô 2003-2004, tại bản Xoong Kha Loong (huyện Salavan, tỉnh Salavan). Thượng tá Trần Trung Thành cùng với đồng đội đã bật khóc khi tìm được 20 hài cốt liệt sĩ mà hơn 5 mùa khô trước anh cùng với đồng đội liên tục hành quân đến đây tìm kiếm, đào bới nhưng không có kết quả. Rồi một buổi xế chiều đầu năm 2004, khi hầu hết anh em trong đơn vị đã cạn kiệt sức lực vì đào bới cả quả đồi rộng không còn chỗ để đào nữa. Khi mọi người đã chuẩn bị thu dọn đồ đạc rút quân thì một cán bộ dẫn đường người Lào phát hiện có một con cua đồng đang cố gắng bò ra từ cái hố mà anh em vừa đào xong… Linh tính điềm lành mách bảo, anh Thành nhanh chóng chạy lại bắt con cua lên thì thấy có chùm dây bùng nhùng vướng vào chân con cua. Giật sợi dây thấy không lên, anh Thành dùng xẻng đào mạnh xuống. Khi xẻng đất vừa được hất lên cũng là lúc anh Thành reo to. Mộ các chiến sĩ đây rồi anh em ơi…
Trong hàng chục câu chuyện kể về những ngày đầu cùng với đồng đội đến với đất bạn Lào xa xôi, chúng tôi không hề thấy anh nhắc đến sự vất vả, khó nhọc mà bản thân anh cùng với đồng đội từng nếm trải, anh chỉ luôn nhắc đi nhắc lại “…được đi tìm hài cốt đồng đội là vinh dự, là hạnh phúc; mình được sống trong hòa bình hôm nay thì công lao trời biển, sự hy sinh cao cả của các anh hùng liệt sĩ không gì có thể so sánh bằng…”.
Hơn 14 năm, thượng tá Trần Trung Thành đã cùng với cán bộ, chiến sĩ trong đội quy tập 192 đi khắp hơn 800 bản, làng của 8 huyện thuộc tỉnh Salavan và 3 huyện của tỉnh XêKông nước bạn Lào, tìm kiếm, quy tập và hồi hương được trên 550 mộ liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam đưa về quê hương.
Thượng tá Trần Trung Thành từng vinh dự được Chủ tịch nước tặng Huân chương Chiến công hạng Ba năm 2003; được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen về công tác Quy tập mộ liệt năm 2006 và được Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen về công tác Quy tập mộ liệt sĩ năm 2006, 2007. Năm 2006 anh được Chủ tịch nước cộng hoà dân chủ nhân dân Lào tặng Huân chương Lao động hạng Nhì, cùng với nhiều bằng khen, giấy khen do Bộ Tư lệnh Quân khu 4 và UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tặng.
Bài, ảnh: Lê Sáu - Thanh Thảo