Theo Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, đến nay, cả nước có hơn 4.340 xã (tỷ lệ gần 50%) đạt chuẩn nông thôn mới. Riêng tại Thừa Thiên Huế, gần 10 năm qua, đã huy động 11.100 tỷ đồng đầu tư xây dựng 450 công trình hạ tầng, hỗ trợ hơn 640 mô hình phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân... trong xây dựng nông thôn mới. Qua đó, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt hơn 31 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm mạnh…
Tuy nhiên, tiêu chí thu nhập vẫn là một trong những thách thức trong xây dựng nông thôn mới hiện nay. Thực tế cho thấy, thời gian qua, mặc dù đã có nhiều mô hình hỗ trợ nghề, phát triển sản xuất cho người dân nông thôn, song người dân vẫn đang đối mặt với nhiều rủi ro, dễ bị tổn thương trước tác động của thiên tai, dịch bệnh, dễ rơi vào tình trạng tái nghèo. Chỉ riêng dịch tả lợn châu Phi, đến nay, toàn tỉnh đã phải tiêu hủy hơn 40.000 con lợn, với tổng trọng lượng gần 3 triệu tấn, thiệt hại hàng chục tỷ đồng.
Bên cạnh đó, chất lượng, khả năng cạnh tranh và hiệu quả sản xuất của nhiều loại nông sản còn thấp, hiệu quả chưa cao; nhất là tình trạng được mùa mất giá cứ lặp đi lặp lại. Tại Hội nghị tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới vùng Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung bộ giai đoạn 2010 – 2020, được tổ chức vừa qua tại Nghệ An, nhiều ý kiến cho rằng, quy mô sản xuất nhỏ, hợp tác xã chưa đủ mạnh, thiếu liên kết chuỗi… là một trong những nguyên nhân.
Cũng có ý kiến cho rằng, để nâng cao và ổn định thu nhập cho người dân vùng nông thôn, nhất thiết phải thay đổi tư duy, sản xuất nông nghiệp cần gắn chặt với nhu cầu thị trường; nhất là đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm, nâng cao giá trị gia tăng và bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới.
Hiện tại, ở nông thôn đã xuất hiện một số mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, ứng dụng công nghệ cao, nhưng vẫn chưa nhiều, nhất các doanh nghiệp lớn, có thương hiệu, tiềm lực kinh tế, công nghệ và kinh nghiệm trong phát triển nông nghiệp còn rất khiêm tốn. Cho nên, cần thiết phải tạo cơ chế, thu thút đầu tư, nhằm nâng giá trị sản phẩm nông nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, giải quyết việc làm cho nông dân. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật trong trồng trọt, chăn nuôi thích ứng với biến đổi khí hậu; làm tốt công tác vệ sinh môi trường, phòng ngừa dịch bệnh trong chăn nuôi, để hướng tới một ngành chăn nuôi bền vững, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại như thời gian qua.
Đến nay, toàn tỉnh đã có 44/104 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Theo kế hoạch, phấn đấu đến cuối năm 2019 có 54 xã đạt chuẩn nông thôn mới, làm tiền đề đạt mục tiêu 59% số xã đạt chuẩn nông thôn mới cuối năm 2020. Từ kinh nghiệm và thực tiễn, kế hoạch đặt ra khả năng sẽ đạt được. Tuy nhiên, vẫn rất cần những giải pháp về phát triển sản xuất, để ổn định tiêu chí về thu nhập, kể cả những xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.
Đặng Thành