NLĐ xác nhận thông tin ở sổ BHXH
Đợt trao sổ BHXH đầu tiên diễn ra ở Công ty cổ phần Chăn nuôi CP Việt Nam Huế. NLĐ đến sớm, háo hức muốn xem thành quả lao động bao năm thể hiện ra sao trong cuốn sổ BHXH. Anh Lê Minh Phú, một công nhân chia sẻ: "Tôi cảm thấy yên tâm khi doanh nghiệp không chỉ đóng BHXH đầy đủ mà còn đảm bảo các chế độ khác, chăm lo đến đời sống của NLĐ. Tôi muốn gắn bó và cống hiến lâu dài với đơn vị, nhất là yên tâm hơn khi quản lý sổ BHXH. Ngay từ bây giờ, tôi sẽ được tự kiểm tra xem có nhầm lẫn hay sai sót gì không để kịp thời chỉnh sửa, thậm chí có thể nhờ hướng dẫn để tính được mức lương mình được hưởng khi nghỉ hưu. Tôi xem đây như cuốn sổ tiết kiệm, bảo đảm chắc chắn cho cuộc sống sau này.”
Niềm vui ấy cũng chính là tâm trạng của gần 700 lao động nhận sổ BHXH ở 6 đơn vị trong toàn tỉnh. Họ phấn khởi khi quá trình đóng BHXH của mình được minh bạch, hạn chế tình trạng các doanh nghiệp trốn đóng, nợ đọng BHXH. NLĐ sẽ không còn bị “giam” sổ BHXH khi xảy ra các tranh chấp lao động. Họ tự quản lý sổ BHXH, khi nghỉ việc sẽ kịp thời được giải quyết chế độ BHXH hoặc có ngay sổ để tiếp tục tham gia, cộng nối quá trình đóng BHXH khi làm việc tại các nơi khác.
Toàn tỉnh hiện có gần 3.100 đơn vị với trên 108.000 lao động tham gia BHXH. Ngành BHXH phấn đấu cuối năm 2017, sẽ bàn giao 70% số sổ BHXH cho NLĐ. Tuy nhiên, vẫn còn trở ngại trong quá trình rà soát sổ BHXH khiến việc bàn giao chậm tiến độ. Phần mềm quản lý còn bị lỗi, chưa đáp ứng liên thông xuyên suốt; bên cạnh đó, việc rà soát, xử lý chuẩn hóa thông tin người tham gia BHXH còn có nhiều vướng mắc… Nguyên nhân do một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức, chưa phổ biến sâu rộng việc rà soát, bàn giao sổ BHXH. Trong khi đó, NLĐ chưa biết đến quyền lợi của mình nên nhiều người kiểm tra qua loa, hoặc khoán cho đơn vị.
Khá nhiều đơn vị còn nợ BHXH, BHTN nên NLĐ phản ứng khi phát hiện đơn vị vẫn trích tiền đóng BHXH của NLĐ, nhưng không nộp cho cơ quan BHXH... Vẫn còn đơn vị muốn giữ sổ BHXH để tạo sức ép giữ lao động ở lại làm việc. Nhiều đơn vị không có phương tiện chuyên dụng để bảo quản nên sổ BHXH bị ẩm mốc; tờ rời sổ BHXH bị thất lạc. Nhiều chủ SDLĐ không trả sổ BHXH khi NLĐ có nhu cầu chuyển nơi làm mới; sổ BHXH được cấp ở một số BHXH tỉnh khác nhưng chức danh công việc không có hoặc không đầy đủ, khi thẩm định yêu cầu NLĐ cung cấp hồ sơ để bổ sung thì NLĐ không có giấy tờ để nộp nên không có cơ sở điều chỉnh. Ông Trần Văn Đẹp, Chủ tịch Công đoàn Công ty cổ phần Chăn nuôi CP Việt Nam chi nhánh 2 cho biết: "Đơn vị có 230 lao động nhưng chỉ trao 100 cuốn sổ BHXH cho NLĐ. Bởi lẽ, có trên 40% NLĐ ở các tỉnh khác đến làm việc nên họ chưa chốt sổ để chuyển về cho đơn vị rà soát".
Bà Nguyễn Thị Hương Nguyên, Trưởng phòng cấp sổ, thẻ BHXH tỉnh cho hay: "Những sổ BHXH đã hoàn thành thủ tục pháp lý, thông tin đầy đủ, chúng tôi sẽ tiến hành trả cho NLĐ. Những sổ chưa đầy đủ thông tin sẽ hướng dẫn các đơn vị bổ sung, điều chỉnh để bàn giao. Đối với những doanh nghiệp phá sản, nợ đọng BHXH sẽ thực hiện chốt sổ đến thời điểm đơn vị đóng cho NLĐ. Nếu NLĐ có từ hai sổ BHXH trở lên và ghi thời gian đóng không trùng nhau, cơ quan BHXH thu hồi tất cả các sổ để hoàn chỉnh lại cơ sở dữ liệu, in thời gian đóng, hưởng BHXH, BH thất nghiệp vào sổ mới. Số sổ BHXH cấp lại là số của sổ BHXH có thời gian tham gia BHXH sớm nhất. Đối với trường hợp có thời gian đóng BHXH, BH thất nghiệp trùng, thì thực hiện hoàn trả cho NLĐ số tiền đơn vị và NLĐ đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất, thất nghiệp".
Vấn đề cơ quan BHXH “e ngại” khi NLĐ tự bảo quản sổ BHXH là có thể xảy ra trường hợp hỏng, mất sổ do sơ suất. Bởi vậy, ngay khi bàn giao lại sổ, cơ quan BHXH mong muốn lãnh đạo công ty, doanh nghiệp phổ biến tới NLĐ tầm quan trọng, nâng cao ý thức trách nhiệm khi bảo quản, giữ gìn sổ BHXH. Tuy nhiên, nếu chẳng may hư hỏng, thất lạc, ngành BHXH sẽ đảm bảo việc cấp lại sổ BHXH cho NLĐ thuận tiện nhất. Đầu năm 2020, ngành BHXH đồng loạt thực hiện quản lý sổ BHXH điện tử, NLĐ sẽ dễ dàng liệt kê được quá trình đóng - hưởng theo năm, theo quý, thậm chí người có thời gian làm việc trước năm 1995 cũng sẽ nắm được thông tin của mình, rút ngắn hơn nữa quy trình thủ tục trong giải quyết chế độ BHXH, BH thất nghiệp cho NLĐ.
Bài, ảnh: Huế Thu