Ngoại trừ một thiếu sót mang tính “kỹ thuật” như: “Cán bộ trẻ có đơn tình nguyện và cam kết về làm việc tại HTX trong thời gian tối thiểu là 36 tháng”, thì đây là một chủ trương hay để thúc đẩy nâng cao đội ngũ nguồn nhân lực và chất lượng hoạt động của HTX.
Nói thiếu sót về “kỹ thuật là vì: Nếu cứ lấy từ mốc là đầu tháng 9 năm 2018, đến cuối tháng 12 năm 2020 thì cũng chỉ được 27 tháng. Đó là chưa kể trong quá trình từ việc nộp đơn, xét duyệt hồ sơ để lựa chọn các ứng viên…(theo qui định là được tiến hành theo 7 bước) thì có thể thời gian bắt đầu sẽ kéo dài thêm vài tháng. Nếu tình hình diễn ra đúng như vậy thì chắc chắn phải điều chỉnh “kế hoạch” thêm lần nữa để phù hợp với thực tế.
Cứ xem đó là “lỗi kỹ thuật” về mặt hình thức. Nội dung của kế hoạch mới là điều đáng quan tâm.
Trong 6 thành phần kinh tế được xác định ở Việt Nam, kinh tế tập thể có qui mô rất nhỏ. Tại hội nghị sơ kết 5 năm hoạt động của kinh tế tập thể ở Đà Nẵng vào tháng 7/2017, những số liệu được công bố, kinh tế tập thể chỉ đóng góp vào 5% GDP.
Ở Thừa Thiên Huế, số liệu kinh tế tập thể đóng góp bao nhiêu phần trăm GRDP của tỉnh là rất khó, nhưng tìm lại những tư liệu cũ, có thể thấy qui mô hoạt động của HTX còn rất nhỏ. Ví dụ một số liệu thống kê từ năm 2015: Tỉnh Thừa Thiên Huế có 158 HTX nông nghiệp, chiếm một tỷ lệ gần như tuyệt đối về số lượng trong mô hình kinh tế HTX nhưng qui mô hoạt động rất nhỏ. Có những HTX qui mô quản lý chỉ dưới 50 ha. Năm 2014, bình quân lãi của 1 HTX là 91,6 triệu đồng.
Từ khi thực hiện Luật HTX, tình hình hoạt động của HTX có nhiều khởi sắc. Số liệu năm 2017, toàn tỉnh có 163 HTX nông nghiệp và thủy sản, 52 HTX phi nông nghiệp và 7 quỹ tín dụng nhân dân; lợi nhuận năm 2016 chỉ có gần 77 triệu đồng trên 1 HTX nông nghiệp và thủy sản.
Trong bối cảnh như vậy nhưng cũng đã có nhiều HTX vươn lên phát triển trong vài năm gần đây. Nhiều HTX đã đầu tư mạnh vốn để sản xuất kinh doanh (SXKD) và xây dựng thương hiệu sản phẩm và thương hiệu HTX; đã có sự liên kết giữa HTX và doanh nghiệp (DN) để SXKD và bao tiêu sản phẩm. HTX Thủy Tân (thị xã Hương Thủy) cung ứng nhiều loại hình dịch vụ với giá hết sức cạnh tranh so với thị trường; doanh thu của HTX đã đạt 10 tỷ đồng.
Tìm hiểu về những HTX hoạt động hiệu quả có thể thấy có mấy yếu tố chính sau: Ngoài những điều kiện thuận lợi khách quan như có tính đặc thù, ví dụ như HTX Quảng Thọ có vùng trồng rau má chuyên canh phát triển, một số HTX nông nghiệp có qui mô diện tích lớn nên dễ dàng trong cung ứng các loại hình dịch vụ, giảm chi phí… thì yếu tố chủ quan là hết sức quan trọng. Nói cách khác là sự năng động, dám nghĩ dám làm, mạnh dạn đầu tư, tìm kiếm cơ hội liên kết, hợp tác để SXKD, tiêu thụ sản phẩm của ban lãnh đạo.
Ví dụ như trong vụ hè thu vừa qua, nhiều HTX ở Phong Điền, Phú Vang, Phú Lộc, Hương Thủy đã liên kết sản xuất với một công ty hoạt động ở lĩnh vực nông nghiệp trong sản xuất các giống lúa mới. Năng suất đạt được cao hơn, giá bán cao hơn và điều quan trọng là DN đã bao tiêu toàn bộ sản phẩm lúa tươi tại đồng ruộng lên đến 1.700 tấn. Như vậy có thể thấy, điều kiện là quan trọng, nhưng con người điều hành, nói rộng hơn là nguồn nhân lực tốt lại còn quan trọng hơn. Nói gì thì nói đã kinh doanh và làm dịch vụ, muốn thành công thì phải nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ; nâng cao tính cạnh tranh. Điều này chỉ có được khi nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực lãnh đạo nhanh nhẹn trong điều hành, giỏi trong cách tính toán hiệu quả…
Kế hoạch đưa cán bộ trẻ về làm việc trong HTX mới chỉ là chủ trương; muốn đánh giá hiệu quả phải đợi thời gian. Tuy nhiên, nếu làm tốt việc tuyển chọn và bổ sung nguồn nhân lực trẻ, chúng ta có quyền hy vọng có những “đột phá” trong hoạt động của HTX thời gian tới. Bởi, lớp trẻ hiện nay vừa đầy nhiệt huyết và có nền tảng kiến thức chuyên môn tốt. Trong họ chứa đựng đầy khát vọng vươn lên… sẽ là “một nguồn năng lượng mới”. Nguồn năng lượng này cộng với kinh nghiệm của những người đi trước sẽ là một sự kết hợp rất tốt để thành công.
Tôi còn nhớ cách đây mấy mươi năm, khi có chủ trương đưa cán bộ kỹ thuật nông nghiệp về chỉ đạo sản xuất ở các xã, nhiều xã năng suất, sản lượng tăng lên đáng kể. Có những xã đạt danh hiệu Anh hùng cũng nhờ một phần năng suất và ổn định năng suất lúa ở mức cao. Bây giờ điều kiện đã khác, nhưng vẫn còn rất nhiều “dư địa” để cán bộ trẻ “vẫy vùng”.
Lê Nguyễn