Trường THCS Nguyễn Tri Phương là trường chất lượng cao của tỉnh Thừa Thiên Huế. Với phương pháp dạy và học tiên tiến, trường thu hút nhiều học sinh trong và ngoài địa phương tham gia học tập. Để theo học tại trường, nhiều phụ huynh ở xa đành gửi con cho người quen, hoặc khu nhà trọ gần trường. Theo thầy Hoàng Đình Anh Tú, cả trường có tổng 84 học sinh trọ học, hầu hết ở các địa bàn huyện A Lưới, Quảng Điền, Phong Điền, Phú Vang…và một số tỉnh lân cận. Trong đó, 12 em học sinh ở trọ một mình. Đối mặt với cuộc sống tự lập khi còn nhỏ, các em cũng gặp không ít khó khăn và thử thách.
"Sinh viên nhí" Phan Thị Tất Toàn chăm chỉ học bài
Một buổi sáng mưa nặng hạt, chúng tôi đến thăm cô “sinh viên nhí” 12 tuổi Phan Thị Tất Toàn, học sinh lớp 6/1 (trọ tại số nhà 19 Phó Đức Chính). Vừa giặt quần áo, Toàn dè dặt “Mẹ em dặn phải cẩn thận người lạ chị ạ”. Sau một lúc trò chuyện thân tình, cô bé mới vui vẻ bắt chuyện. Toàn kể: “Em lên trọ học được tám tháng rồi, nhà em ở A Lưới xa lắm, nên 2, 3 tháng em mới được về thăm nhà một lần. Mỗi tháng mẹ gửi cho dì chủ nhà 800.000 tiền thức ăn, 500.000 tiền nhà cho em, rồi hai tuần ba mẹ xuống thăm em một lần”. Khi được hỏi, đi học xa nhà có buồn không, cô bé cười bẽn lẽn “ Dạ lúc đầu em cũng nhớ nhà lắm, buổi tối cũng sợ ma nữa. Nhưng mà sau ni thì đỡ rồi, có thầy cô, bạn bè, và cả dì chủ nhà tốt bụng giúp đỡ nên em cũng không buồn nữa”. Toàn còn chia sẻ, vì sống một mình, nên lúc em đi trọ học ba mẹ đã dặn dò rất nhiều. Em cũng đã học cách tự lập, quản lý thời gian sinh hoạt hợp lý. Mỗi tháng ba mẹ cho 100.000 tiền tiêu vặt, em đều dành để sử dụng những việc có ích. Tự chăm sóc bản thân, rồi mỗi ngày đạp xe gần 10 cây số đi-về để học thêm, Tất Toàn vẫn đạt danh hiệu học sinh khá, và còn là thành viên tích cực của câu lạc bộ Sưu tập tem. Để ba mẹ vui lòng, cô "sinh viên nhí" còn tự hứa sẽ học hành chăm ngoan và cố gắng đạt danh hiệu học sinh giỏi trong kì học tới.
Chia tay Tất Toàn, chúng tôi đến thăm khu nhà trọ học sinh trên các tuyến đường Trần Quang Khải, Phó Đức Chính, Duy Tân… gặp gỡ và trò chuyện với nhiều tấm gương “sinh viên nhí” điển hình. Đó là em Nguyễn Đỗ Tố Uyên, học sinh lớp 9/1, quê ở Quảng Ngãi, là học sinh giỏi 4 năm liền. Ngoài ra, cô bé đất Quảng này còn đạt nhiều giải thưởng như giải ba cuộc thi Violympic, giải khuyến khích cuộc thi máy tính bỏ túi của tỉnh. Em Võ Hoàng Minh Anh, học sinh lớp 9/8, quê ở Quảng Trị, vừa là học sinh giỏi, vừa là thành viên tích cực trong các hoạt động của trường lớp. Xúc động nhất là tâm sự của “sinh viên nhí” Hoàng Như Phong, học sinh lớp 8/1 : “ Ở xa gia đình nên nhiều khi chúng em cũng gặp khó khăn hơn. Mỗi lúc như vậy, được gia đình, thầy cô bạn bè động viên, quan tâm nên cũng vượt qua hết. Vì rứa chúng em tranh thủ ngoài thời gian học tập tham gia câu lạc bộ Phục vụ cộng đồng của trường, để cùng góp sức với nhau giúp đỡ mọi người”.
Nhận xét về những cô cậu học trò này, chị Nguyễn Thị Ty, chủ nhà trọ học sinh tại kiệt 42 đường Trần Quang Khải cho biết: “Các cháu học sinh ở đây rất ngoan, lễ phép. Tinh thần tự giác, tự lập rất cao. Lại sống rất tình cảm, luôn yêu thương giúp đỡ nhau như người một nhà”.
Để hỗ trợ và giúp đỡ lượng học sinh xa nhà trọ học, Ban giám hiệu Trường THCS Nguyễn Tri Phương cũng đã thực hiện kế hoạch “Giáo viên đỡ đầu học sinh xa nhà”. Theo đó, mỗi giáo viên sẽ nhận đỡ đầu, giúp đỡ cho 3- 5 em, tạo điều kiện tốt nhất cho các em học tập, sinh hoạt. Chị Trần Thị Thúy (phụ huynh em Nguyễn Trần Ngọc Trang, học sinh lớp 7/2) tâm sự: “Cháu học xa nhà tôi cũng rất lo lắng, nhưng khi biết cô giáo chủ nhiệm thường xuyên động viên, giúp đỡ cháu nên tôi cũng thấy yên lòng”. Có nhiều trường hợp các em được thầy cô đỡ đầu nhận làm con nuôi và đem về nhà chăm sóc, giúp đỡ cho các em cả về vật chất lẫn tinh thần, như cô Lan Phương, cô Hồng Trang...
Xa nhà, tự lập từ nhỏ cũng là cách để các em tôi luyện bản thân, tạo lập cho mình một cuộc sống khoa học và nề nếp. Tuy nhiên, với những thử thách và cạm bẫy của cuộc sống, nhiều em cũng đã đánh mất mình khi kinh nghiệm sống, bản lĩnh thực tế còn non nớt. Nỗi lo lắng của cha mẹ, thầy cô và xã hội vẫn chưa ngừng vơi bớt khi phải để các em tự đối mặt với cuộc sống. Hi vọng rằng, với sự nỗ lực, cố gắng của bản thân mỗi học sinh, cộng với sự phối hợp, quan tâm của gia đình, nhà trường, xã hội, các em sẽ vững bước trên con đường đi tới tương lai.
Phương Anh