Những chiếc máy bay nằm gần như bất động. Những sân bay vắng tanh. Vì COVID-19, lượng khách đi du lịch giảm chưa từng có ở phạm vi toàn thế giới. Điều này đã làm cho du lịch – một trong những xương sống của nền kinh tế thế giới lâm vào tình trạng lao đao. Đồng thời, gây nên những tác động kép đối với những ngành nghề, dịch vụ mà nó chi phối, đẩy người lao động vào tình thế bất ổn. Đây là điều có thể nhìn thấy khi ngành du lịch và lữ hành đã đóng góp 10,3% cho nền kinh tế toàn cầu và tạo ra 330 triệu việc làm trong năm 2019.
Trong một bài viết vào đầu tháng 8/2020, Báo Nhân dân điện tử, dẫn lời của bà Eunice Aw - Giám đốc Công ty Tư vấn Khách sạn toàn cầu Horwath HTL - khi trả lời Hãng tin CNN cho rằng, “với tính chất khó đoán định của COVID-19, trong tương lai, ngay cả khi tất cả các biên giới đều mở cửa trở lại, dự kiến lượng du khách sẽ không tăng”.
Giảm 98% là lượng khách của tháng 5/2020 và chỉ trong 5 tháng đầu năm nay, số du khách quốc tế giảm 56% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số thiệt hại mà Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên Hợp Quốc (UNWTO) thống kê được vào khoảng 320 tỷ USD trong tổng thu du lịch thế giới, gấp 3 lần so với thiệt hại do cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu ở năm 2009.
Trong mối tương quan chung, Việt Nam cũng gánh chịu những hậu quả nặng nề đối với nền kinh tế nói chung và du lịch nói riêng. Một con số thống kê cho thấy, nếu năm 2015, du lịch đóng góp vào GDP đạt 6,3% thì đến năm 2017 đã là 7,9%, năm 2018 đạt 8,3% và 9,2% là con số của năm 2019. Tuy nhiên, lượng khách những tháng đầu năm của Việt Nam chỉ đạt 3,8 triệu lượt người, giảm 61,6% so với cùng kỳ năm 2019. 95% doanh nghiệp lữ hành dừng hoạt động, doanh nghiệp vận tải du lịch gần như đóng cửa vì không có khách; các doanh nghiệp lớn với vốn tư nhân chỉ bố trí khoảng 30% nhân sự trực tại công ty, nhân viên được cho nghỉ không hưởng lương hoặc giảm đến 80% lương là những con số được thống kê từ Tổng Cục Du lịch.
Riêng ở Thừa Thiên Huế, báo cáo của UBND tỉnh trong 6 tháng đầu năm cho thấy, lượng khách đến Huế giảm 45,4% so với cùng kỳ năm ngoái; lượng khách lưu trú ước đạt 554 lượt, giảm 48,1% và 2.250 tỷ đồng là con số thiệt hại về mặt doanh thu. Đây là con số chúng ta buộc phải chấp nhận trong tình huống bất khả kháng. Tuy nhiên, điều đang quan ngại là ở chỗ, do yêu cầu của việc đặt sự an toàn sức khỏe cho người dân trong thời gian có dịch lên hàng đầu, các chuyến bay thương mại vẫn đang được kiểm soát. Lượng khách vào vẫn đang rất hạn chế. Các tỉnh miền Trung đang trong tình trạng bão, lũ chồng chất, thiệt hại rất lớn về người và cơ sở vật chất. Đây cũng là khó khăn chồng lên khó khăn mà Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh đang phải gánh chịu.
Trong những nỗ lực để phục hồi lại ngành du lịch, góp phần vào khôi phục lại nền kinh tế nói chung, rất nhiều hoạt động kích cầu nội địa dựa trên việc ban hành những tiêu chí an toàn đã được Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch triển khai ngay sau làn sóng COVID-19 thứ nhất và thứ hai. Bắt đầu từ chương trình “Người Việt Nam đi du lịch Việt Nam”, hơn 30 địa phương trên cả nước đã xây dựng các chương trình riêng, chung với sự phối hợp của nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Bên cạnh đó là những diễn đàn, hội thảo, gặp mặt xúc tiến du lịch… với sự có mặt của nhiều chuyên gia, nhà quản lý, điều hành ở lĩnh vực này để cùng hiến kế, vực dậy một ngành kinh tế mũi nhọn của cả nước, góp phần ổn định sinh kế cho hàng triệu lao động.
Đối diện với khó khăn và luôn hướng về phía trước là tinh thần chung đã được xác định, và chúng ta đặt rất nhiều kỳ vọng về một sự vượt lên và thay đổi vào tinh thần đó.
Minh Hà