Những ngày bước sang thu, trời Huế bớt oi nóng và dịu nhiệt hơn. Chúng tôi những người làm việc ở bảo tàng mang tên Bác tại Huế, trong chuyến thực hiện đề tài “Nghiên cứu, thống kê, sưu tầm các loại hình di sản văn hóa phi vật thể về Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Thừa Thiên Huế” tại huyện Phú Lộc, may mắn gặp được bác Lê Đình Thông - người đã từng gặp Bác Hồ. Bác Lê Đình Thông, hiện đang sống ở thị trấn Phú Lộc. Năm nay, bác đã gần chín mươi rồi nhưng vẫn còn khỏe mạnh, lanh lợi và rất minh mẫn.

Reuters ngày 6/10 dẫn lời nhà khoa học trưởng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, sốt xuất huyết sẽ trở thành “mối đe dọa lớn” ở miền nam nước Mỹ, Nam Âu và một số khu vực ở châu Phi trong thập kỷ này, do nhiệt độ ấm hơn tạo điều kiện cho sự lây lan của muỗi mang mầm bệnh.

Ở trận derby London giữa West Ham và Chelsea thuộc vòng 2 Premier League, tiếp tục là một thế trận kiểm soát được thầy trò Pochettino tạo ra nhưng Chelsea lại tỏ ra bế tắc trước khối bê tông được West Ham tạo ra. Bên kia chiến tuyến, Búa tạ đã dạy cho đội khách một bài học về việc tận dụng thời cơ khi có đến 3 bàn thắng chỉ sau 4 cú dứt điểm trúng đích. Mặc dù được chơi hơn người trong hơn 20 phút cuối trận nhưng The Blues không thể làm gì hơn ngoài việc chấp nhận thất bại 1-3 đầy muối mặt.

“3 giờ sáng là khi giấc ngủ sâu nhất, mọi người đang ngủ say thì tui đã dậy tưới tắm vườn hoa, vườn rau. 5 giờ sáng là bắt đầu xuống ruộng sen. Tui năm nay bảy mươi tuổi, nhưng chưa lúc nào “cho phép” một chỗ đất trống trong vườn, dù chỉ là rất nhỏ được nghỉ ngơi”. Lão nông Nguyễn Mảnh (thôn Hà Úc 3, xã Vinh An, Phú Vang) nở nụ cười mộc mạc và hiền như đất.

Thoáng đó mà đã ba mươi lăm năm, cái khoảng thời gian dài đến thế giống như một cuốn phim quay chậm với biết bao nhiêu câu chuyện. Cũng có thể khi đã già người ta lại thích kể chuyện ngày xưa, ba mươi lăm năm của đời sống vợ chồng có biết bao nhiêu là kỷ niệm để cho chị kể.

Vào lúc bài viết về cuốn “Tiếng vọng Trường Sơn” (NXB Thuận Hóa, 2023) đang lên khuôn khi tôi đưa vào tập sách “Đường đời muôn nẻo” (NXB Hội Nhà văn, 2023), từ TP. Hồ Chí Minh, chị Đạm Thư liên tiếp chuyển ra Huế những phản hồi rất cảm động về tác phẩm mà chị vừa “dốc tài sức” hoàn thành. Có thể nói như thế vì “sức” một bà lão 88 tuổi, “cấp tập” bay ra Huế rồi lên tận A Lưới, thăm lại “người xưa” và cũng để “kiểm tra thực trạng” xem vùng đất từng bị hủy diệt đã hồi sinh ra sao; rồi về lại Huế, cùng con gái chỉnh sửa cuốn sách đưa nhà in chỉ xong trong vòng mươi hôm, quả là hiếm. Còn “tài” đây là “tài chính” - một cán bộ lương hưu không cao, bỏ tiền túi mua vé bay khứ hồi TP. Hồ Chí Minh - Huế, rồi tiền in “sách không bán”; lại “quyết” bỏ thêm tiền in hơn trăm ảnh màu khi thấy bản in ảnh “đen-trắng” không rõ, cũng là điều đáng kính nể.

Tôi có hai cô bạn thân, mỗi khi gặp nhau, câu cửa miệng của chúng tôi là “Đi ăn bánh ép hè!”, thay cho lời chào. Ba đứa tôi thân với nhau từ thời trung học, thi thoảng buổi chiều tan trường, ba đứa ba chiếc xe đạp rong ruổi đến hàng bánh ép, vừa đi vừa huyên thuyên đủ chuyện. Món ăn bình dân đó là một phần trong ký ức thời đi học của tôi, vui vẻ và hồn nhiên. Mười năm trước, đồ ăn vặt cho giới trẻ không bùng nổ như bây giờ nên bánh ép đã trở thành một “ngôi sao” sáng chói!

Tôi gặp nhà thơ Hải Bằng lần đầu tiên ở một “Hiệu sách nhân dân” sơ tán tại làng Cổ Hiền, xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình, cách đây vừa đúng 50 mươi năm (năm 1973). Chủ hiệu sách là chị Chiến (vợ nhà thơ) là một người phụ nữ cao gầy, mảnh mai, lanh lợi, mà tôi rất quý mến, bởi chị luôn dành cho“ thằng học trò mê sách” những cuốn sách, bộ sách văn học nổi tiếng của các tác giả trong nước và nước ngoài lúc bấy giờ.

Trong thời hiện đại, bao nhiêu chuyện, bao nhiêu những facebook, youtube, tiktok… cứ cuốn ta đi, người “được gặp” những gương như nhân vật mà chúng tôi sắp kể sau đây để mà dừng, mà đọc chắc hẳn không quá nhiều. Mạo muội nhắc lại chuyện xưa, với niềm mong giúp cho người nay lắng lòng nghiền ngẫm đôi chút…

Từ kết quả nghiên cứu gần 50 mươi năm qua của các nhà nghiên cứu và các nhà khoa học chuyên sâu về Hồ Chí Minh trong nước và nước ngoài, cho thấy di sản văn hóa phi vật thể về Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Thừa Thiên Huế có liên quan, gắn với những năm tháng Bác Hồ và gia đình sinh sống, lao động, học tập và tham gia hoạt động yêu nước ở Thừa Thiên Huế, và tình cảm của Người với Thừa Thiên Huế, Thừa Thiên Huế với Bác Hồ. Đó cũng là trọng tâm, mang tính chủ đạo xuyên suốt việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản phi vật thể về Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Thừa Thiên Huế.